بیزینس پلن (Business Plan) یکی از ارکان اساسی هر کسب‌وکاری است. بیزینس پلن تعریف مشخصی دارد و همچنین پیاده‌سازی آن باعث پیشبرد بهتر یک کسبوکار می‌شود، همچنین اهداف آن را مشخص می‌کند. ما در این مطلب از پونیشا قصد داریم به تعریف بیزینس پلن، و کاربردها و روش نوشتن آن بپردازیم. اگر شما نیز به دنبال آشنایی با این مفهوم مهم هستید، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
تعریف بیزینس پلن
قبل از هر چیز باید به این پرسش پاسخ دهیم که بیزینس پلن چیست؟ بیزینس پلن یک سند مکتوب است که به تفصیل توضیح می‌دهد چگونه یک کسبوکار – معمولاً یک استارتاپ – اهداف خود را تعریف می‌کند و چگونه می‌خواهد به این اهداف دست یابد. بیزینس پلن برای شرکت، یک طرح تجاری و یک نقشه راه مکتوب از نظر بازاریابی، مالی و عملیاتی ارائه می‌کند. اگر قصد راه اندازی کسب و کار اینترنتی دارید، بدون شک به یک بیزینس پلن نیاز دارید و البته پیش از هر چیز باید بدانید که بازاریابی چیست.
بیزینس پلن سند مهمی است که برای مخاطبان خارجی و داخلی یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، یک بیزینس پلن برای جذب سرمایه‌گذاری قبل از شروع به کار یک شرکت یا برای تضمین وام درخواستی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سندها همچنین راه خوبی برای تیم‌های اجرایی شرکت‌ها هستند تا در راستای اقدام استراتژیک یکسان عمل کرده و مسیر خود را در راستای اهداف تعیین شده حفظ کنند.
اگرچه بیزینس پلن‌ها بهویژه برای مشاغل جدید مفید هستند، اما هر شرکتی باید یک طرح جدید داشته باشد. در حالت ایده‌آل، این طرح به‌صورت دوره‌ای بررسی و به‌روز می‌شود تا ببیند آیا اهداف محقق شده است یا خیر. همچنین گاهی یک بیزینس پلن جدید برای یک کسبوکار تعریف می‌شود تا مسیر خود را در راستای رسیدن به هدف‌های خود تغییر دهند.
چه کسانی و چرا به بیزینس پلن نیاز دارند؟
بیزینس پلن همان‌طور که از نامش مشخص است، برای شروع هر کسب‌وکاری نیاز است. مخصوصاً کسب‌وکارهایی که نیاز به سرمایه‌گذار دارند. در بیزینس پلن، همه اهداف آن کسبوکار شرح داده می‌شود. این موضوع باعث مستندسازی کار شما می‌شود. بنابراین اگر قصد دارید کار خود را شروع کنید و این کار دارای ابعاد مختلفی است، حتماً به یک بیزینس پلن نیاز خواهید داشت.
بیزینس پلن به شما کمک می‌کند تا کسبوکار خود را با سرعت به سمت رشد هدایت کنید. یک بیزینس پلن را به عنوان یک GPS برای راه‌اندازی کسبوکار خود در نظر بگیرید. یک طرح تجاری خوب شما را در هر مرحله از شروع و مدیریت کسب‌و‌کارتان راهنمایی می‌کند.
شما از بیزینس پلن خود مانند GPS برای چگونگی ساختار، اجرا و رشد کار جدید خود استفاده خواهید کرد. درواقع، این راهی برای فکر کردن و مکتوب کردن تمام جزئیات و عناصر کلیدی در راستای نحوه اجرای کسبوکار شماست. بیزینس پلن یک ابزار مکتوب در مورد کسبوکار شماست که ۳ تا ۵ سال آینده را پیش‌بینی و مشخص می‌کند و مسیری را که کسبوکار شما قصد دارد برای کسب و افزایش درآمد طی کند، نشان می‌دهد.
پس به آن به عنوان یک پروژه زنده برای کسبوکار خود فکر کنید، نه به عنوان یک سند یکبار مصرف. همچنین می‌توانید آن را به طرح‌های کوچک تقسیم کنید؛ برای مثال یکی برای فروش و بازاریابی، دیگری برای قیمت‌گذاری، یکی برای عملیات و … .
پس از آنکه بیزینس پلن طراحی شد، افراد می‌توانند از بهترین ابزار مدیریت پروژه برای اجرا کردن طرح تجاری خود بهره ببرند.
کاربرد و اهداف بیزینس پلن چیست؟
زمانی که شخصی برای یک کسبوکار بیزینس پلن تعریف می‌کند، دارای اهداف مشخصی است. در ادامه به کاربردها و اهداف بیزینس پلن پرداخته و آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
تأمین مالی توسط سرمایه گذاران
از آنجایی که محتویات بیزینس پلن در بسیاری از اوقات حول محور چگونگی موفقیت کسب‌وکارها و کسب سود است، طرح کسبوکار (بیزینس پلن) به عنوان ابزاری برای تأمین سرمایه استفاده می‌شود. این سند یک روش کارآفرینی است که به سرمایه‌گذاران یا وام دهندگان نشان می‌دهد که چگونه سرمایه آن‌ها به کار گرفته می‌شود و چگونه به رونق کسب و کار آن‌ها کمک می‌کند.
همه بانک‌ها، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌خواهند قبل از تحویل سرمایه‌ی خود، یک بیزینس پلن ببینند. همچنین باید بدانید که سرمایه‌گذاران معمولاً از پولی که در یک کسبوکار سرمایه‌گذاری می‌کنند، انتظار بازگشت سرمایه ۱۰ درصدی یا بیشتر دارند.
بنابراین سرمایه‌گذاران باید بدانند که آیا – و چه زمانی – پول خود را پس خواهند گرفت. علاوه بر این، آن‌ها می‌خواهند در مورد فرآیند و استراتژی برای چگونگی دستیابی کسبوکار به آن اهداف مالی مطالعه کنند. سندی که زمینه ارائه شده توسط برنامه‌های فروش، بازاریابی و عملیات در آن وجود داشته باشد.
مستندسازی استراتژی و اهداف شرکت
بیزینس پلن‌ها می‌توانند ده‌ها یا حتی صدها صفحه را شامل شوند. بنابراین به تهیه‌کنندگان آن این فرصت را می‌دهند تا توضیح دهند که اهداف یک کسبوکار چیست و چگونه کسبوکار به آن اهداف دست خواهد یافت.
این کار برای این انجام می‌شود که به هر سؤال و فکری از طریق هر سناریوی ممکن پاسخ داده شود. کارآفرینان باید استراتژی‌های بازاریابی، فروش و عملیات خود را به طور کامل توضیح دهند تا سرمایه‌گذاران با جزئیات زیاد به آن دسترسی داشته باشند.
این توضیحات در نهایت باید به هدف و غایت مالی کسبوکار منتهی شود که توسط پیش‌بینی فروش و پیش‌بینی‌های مالی پشتیبانی می‌شود و نویسنده بیزینس پلن بتواند در مورد چرایی هر چیزی که در طرح مشخص شده است، صحبت کند.
مشروعیت بخشیدن به یک ایده تجاری
همه یک ایده عالی برای یک شرکت دارند، تا زمانی که قلم را روی کاغذ بیاورند و متوجه شوند که آن چه در ذهن دارند، دقیقاً امکان‌پذیر نیست. طرح کسب و کار راهی است که یک کارآفرین مشتاق برای اثبات اینکه یک ایده تجاری‌اش واقعاً ارزش دنبال کردن را دارد یا خیر، می‌نویسد.
همان‌طور که کارآفرینان فرآیند ورود به بازار، نیازهای سرمایه و بازگشت سرمایه مورد انتظار خود را مستند می‌کنند، احتمالاً با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند که آن‌ها را وادار می‌کند تا استراتژی‌ها و معیارهای خود را پیش‌بینی کنند.
بیزینس پلن به خوانندگان اطمینان می‌دهد که هر کسی که این طرح را نوشته است در مورد ایده جدی است و ساعت‌ها برای فکر کردن به ایده کسب و کار، شکل دادن به تاکتیک‌های رشد و محاسبه مالی وقت گذاشته است.
انواع بیزینس پلن ها
هیچ بیزینس پلن یکسانی وجود ندارد. زیرا امروزه تنوع کسب‌وکارها در بازار زیاد است. از استارت‌آپ‌هایی با تنها یک بنیان‌گذار تا نام‌های خانوادگی تاریخی که باید رقابتی باقی بمانند، هر نوع کسب‌وکاری به یک بیزینس پلن متناسب با خواسته‌های آن‌ها نیاز دارد. در ادامه تعدادی از رایج‌ترین انواع بیزینس پلن‌ها آورده شده است.
بیزینس پلن های استارتاپ
به عنوان یکی از رایج‌ترین انواع بیزینس پلن‌ها، بیزینس پلن استارتاپ برای ایده‌های تجاری جدید استفاده می‌شود. این طرح برای پایه‌گذاری موفقیت نهایی یک استارتاپ استفاده می‌شود. بزرگ‌ترین چالش بیزینس پلن استارتاپ این است که کاملاً از ابتدا نوشته می‌شود. طرح‌های کسبوکار استارتاپ معمولاً به داده‌های صنعت موجود اشاره می‌کند و استراتژی‌های کسب و کار منحصر به فرد و برنامه‌های عرضه به بازار را توضیح می‌دهد.
بیزینس پلن های مربوط به توسعه
گسترش یک کسبوکار موفق در مکان دیگر، معمولاً نیاز به یک طرح تجاری دارد. زیرا پروژه ممکن است بر بازار هدف جدید تمرکز کند و سرمایه بیشتری را طلب کند. خوشبختانه، یک بیزینس پلن توسعه مانند یک طرح کسبوکار استارتاپی نیست که از ابتدا شروع شود.
در عوض، این نوع طرح، به فروش، درآمد و موفقیت‌های مکان‌های موجود اشاره می‌کند. با این حال، به همان اندازه که این نکات می‌توانند عالی باشند، مهم است که زیاد به آن‌ها اتکا نکنید. زیرا هنوز یک تجارت جدید است که ممکن است به دلایل بی‌شماری موفق یا شکست بخورد.
طرح تغییر موقعیت کسب و کار
هنگامی که یک کسبوکار می‌خواهد از خرید اجتناب کند، نام تجاری خود را تغییر دهد یا چیزی جدید را امتحان کند، مدیران عامل یا مالکان یک طرح تغییر موقعیت کسبوکار را ایجاد می‌کنند. این طرح:
- وضعیت فعلی شرکت را تصدیق می‌کند
- چشم‌انداز آینده شرکت را بیان می‌کند
- توضیح می‌دهد که چرا کسبوکار باید تغییر مکان دهد
- روندی را برای چگونگی تعدیل شرکت مشخص می‌کند
شرکت‌هایی که برای تغییر موقعیت کسبوکار برنامه‌ریزی می‌کنند این کار را به صورت پیشگیرانه یا با توجه به سوابق به دست آمده انجام می‌دهند که دلیل آن تغییر در روند بازار و نیازهای مشتری است.
روند و مراحل نوشتن بیزینس پلن
برای نوشتن یک بیزینس پلن باید مراحل مشخصی را طی کنید. البته باید بدانید که برای این کار نیاز به افرادی دارید که این کار را به صورت تخصصی انجام می‌دهند. در ادامه ۱۰ مرحله برای نوشتن بیزینس پلن را شرح داده‌ایم.
- یک خلاصه اجرایی تهیه کنید
- شرح شرکت خود را بنویسید
- تحقیقات بازار و پتانسیل را بنویسید
- تجزیه و تحلیل رقابتی انجام دهید
- محصول یا خدمات خود را شرح دهید
- یک استراتژی بازاریابی و فروش ایجاد کنید
- اطلاعات مالی کسب و کار خود را جمع‌آوری کنید
- سازمان و مدیریت خود را شرح دهید
- درخواست بودجه خود را توضیح دهید
- ضمیمه اسناد رسمی را تنظیم کنید