دورکاری موضوع چندان جدیدی نیست، اما بحران همه‌گیری کرونا در سال‌های اخیر باعث شده این سبک کار کردن مورد توجه و استقبال زیادی قرار بگیرد. طی ۲ سال اخیر خیلی از کارمندان به چاره‌ای جز دورکاری برای سازمان‌های خود نداشتند. با این حال، دورکاری واقعاً چیست؟ مزایا و معایب دورکاری چه چیزهایی است؟ چطور بهترین استفاده را از شرایط دورکاری داشته باشیم؟
بسیاری بر این باور هستند که دورکاری در حال تکامل و تحول است و زندگی روزمره ما را متحول خواهد کرد. به همین خاطر است که خیلی‌ها طرفدار آن هستیم. بر اساس یکی از نظرسنجی‌های انجام شده، ۶۵ درصد افراد تمایل داشتند که بعد از اتمام بحران همه‌گیری کرونا، همچنان به‌صورت تمام وقت دورکاری کنند. همچنین، سه چهارم ادارات و سازمان‌ها هم بیان داشتند که بعد از اتمام بحران همه‌گیری، همچنان برخی از کارکنان آن‌ها دورکار باقی خواهند ماند.
دورکاری چیست؟
همانطور که از نام آن پیداست، دورکاری به کار کردن در هرجایی خارج از محیط رسمی اداره و سازمان اطلاق می‌شود. این محیط می‌تواند خانه، کافی‌شاپ، کتابخانه، پارک و یا هرجای دیگری باشد.
دورکاری موضوع جدیدی نیست. درسال‌های پیش هم بسیاری از کارمندان از این طریق کار می‌کردند. اما قرنطینه‌های ناشی از همه‌گیری کرونا باعث شد که سازمان‌ها چاره‌ای از به‌کارگیری این شیوه در مقیاس بزرگ نداشته باشند. کرونا باعث شد تا تقریباً تمام افراد سازمان دورکاری کنند. این موقعیت باعث شد تا کارکنان مزایا و راحتی دورکاری را تجربه کرده و آن را بهتر درک کنند. با این حال، باید در نظر داشت که «دورکاری»و «کار کردن از خانه» یک چیز هستند و بین آن‌ها تفاوت‌هایی وجود دارد، چراکه راه‌های زیادی برای دورکاری وجود دارد.
چطور دورکاری کنیم؟
انجام دورکاری بستگی به شغل و تخصص شما دارد. دورکاری برای برخی به معنای کار سیار است. کارکنان فروشگاه‌ها، مهماندارهای قطار و هواپیما و یا خدمه هتل شامل این دسته می‌شوند. آن‌ها تنها زمانی که وارد آن محیط خاص هستند کار می‌کنند و به عبارتی تمام‌وقت نیستند.
برخی دیگر افراد تمام کار خود را به شکل دورکاری انجام میدهند. به عنوان مثال، حدود نیمی از افراد دورکار در کشور آمریکا به صورت تمام‌وقت کار می‌کنند.
از سوی دیگر، امروزه شاهد ظهور مجموعه‌هایی هستیم که هیچ مکان و دفتر ثابتی ندارند و تمام کار آن‌ها به صورت مجازی است. کارکنان در این محیط‌ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از تکنولوژی استفاده می‌کنند. طبق نظرسنجی‌ها، حدود ۳۰ درصد افراد دورکار امروزه برای مجموعه‌های این‌چنینی کار می‌کنند. این مجموعه‌ها هیچ شباهتی با محیط‌های کاری سنتی که می‌شناسیم ندارند و درک آن شاید برای برخی همچنان دشوار باشد.
با این حال، دورکاری امروزه لزوماً به این معنا نیست که محیط کار را کاملاً ترک شده و این افراد هیچ ارتباطی با مجموعه ندارند. چیزی که امروزه بیشتر کاربرد داشته و متداول است، ترکیبی از دورکاری و کار حضوری است. یعنی افراد دورکار چند روز در هفته و یا ماه به صورت حضوری در مجموعه حاضر می‌شوند. تمام این‌ها بستگی به فرد، سیاست‌های مجموعه و ماهیت شغل دارد.
آیا دورکاری آینده‌دار است؟
امروزه می‌توان ادعا داشت که میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا طعم و مزه دورکاری را چشیده‌اند. خیلی‌ها کار روزانه خودشان را از منزل انجام داده‌اند، برخی دیگر هم به‌جای سفرهای طولانی و چندین هزار کیلومتری، جلسات خود را به‌صورت اینترنتی برگزار کرده‌اند. در چنین شرایطی، بعید به نظر می‌رسد که همه‌چیز دوباره همان حالت نرمال و عادی بازگردد.
بعد از این دوران و به اصطلاح توفیق اجباری، خیلی از مجموعه‌ها اعلام کرده‌اند که در آینده نیز همین روش دورکاری را ادامه خواهند داد. مجموعه‌های بسیار بزرگی مثل Dropbox و Quora اعلام کرده‌اند که قصد دارند بیشتر تمرکز خود را روی دورکاری قرار دهند.
تعادل بیشتر بین کار و زندگی شخصی و همچنین کار انعطاف‌پذیر مفهوم‌هایی هستند که با ورود نسل‌های جدید به محیط‌های کاری مطرح شدند. در این شرایط می‌توان انتظار داشت که سیاست‌های جدید انعطاف‌پذیری بیشتری در شرایط کاری داشته باشند و تقریباً تمام افراد هم از آن سود می‌برند.
این روند احتمالاً در هرحال رخ می‌داد، ولی ویروس کرونا تنها به انجام آن سرعت بیشتری بخشید. چه بخواهید چه نه، دورکاری باقی خواهد ماند و هر روز نیز محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند. مردم به این سبک کار کردن علاقه دارند و تکنولوژی نیز به انجام آن کمک می‌کند.
مزایا و معایب دورکاری
بر اساس یکی از گزارش‌های موسسه گالوپ: «دورکاری نه تنها نتیجه کارها را بهبود می‌بخشد، بلکه سیاستی است که مستعدترین کارمندان از آن استقبال می‌کنند». در این بخش، به برخی از مزایا و معایب دورکاری اشاره می‌کنیم. لیست را با معرفی مزایا شروع می‌کنیم.
مزایای دورکاری برای کارکنان
دورکاری شاید برای تمام افراد مناسب نباشد. ولی سبک جدیدی زندگی کاری آسوده‌تر و کم‌استرس‌تر را برای افراد مهیا می‌کند. در این بخش، برخی از مزایای دورکاری برای کارمندان را بررسی خواهیم کرد.
تعادل بهتر بین کار و زندگی شخصی
دورکاری عموماً به افراد کمک می‌کند که ساعات بیشتری را در اختیار خانواده خودشان بگذارند و یا اینکه به فعالیت‌ها و علایق شخصی خود بپردازند. حذف زمان رفت و آمد و یا زمان ناهار باعث می‌شود زمان بیشتری برای انجام سایر کارها داشته باشید.
کنترل بیشتر
دورکاری نه تنها در انتخاب محل کار کردن به شما اختیار بیشتری می‌دهد، بلکه نحوه انجام آن هم در اختیار شما خواهد بود. هنگام دورکاری، می‌توانید محیط کاری خودتان را با سلیقه و علایق خودتان تنظیم کنید. دیگر سروصدای محیط، گپ و گفت همکارها، نوشیدنی‌های بی‌کیفیت محل‌کار و یا دمای محیط شما را اذیت نخواهد کرد. همه‌چیز تحت کنترل خودتان خواهد بود.
رفاه بیشتر
حذف رفت و آمد روزانه، ترافیک، سیاست‌های اداری و دفتری و موارد انعطاف ناپذیر دیگر می‌تواند زندگی را بسیار آسان‌تر کند. در حقیقت، ۸۶ درصد کارکنان معتقدند که دورکاری استرس را کاهش می‌دهد. ۷۷ درصد هم بیان دارند که ترجیح میدهند بعد از اتمام همه‌گیری کرونا کماکان دورکاری کنند و با این سبک خوشحال‌تر هستند.
انتخاب‌های بیشتر برای شغل
دورکاری می‌تواند دنیای جدیدی از موقعیت‌های شغلی را به روی شما از کند. دیگر احتیاجی نیست که محل زندگی شما نزدیک به سازمان و اداره باشد. شما ممکن است موقعیت‌های شغلی در کشورها و یا حتی قاره‌های دیگری پیدا کنید.
انعطاف‌پذیری بیشتر
اگر واقع‌گرا باشیم، دورکاری و انعطاف شغلی موضوعاتی متفاوت هستند. ولی با این حال، دورکاری معمولاً با انعطاف بیشتری در زمان انجام کارها همراه است. بنابراین، اگر ترجیح می‌دهید که در طول روز اجازه و زمان کافی برای انجام برخی کارهای شخصی خودتان هم داشته باشید، دورکاری برای شما مناسب‌تر است.
مزایای دورکاری برای کارفرماها
آیا هرچیزی که به نفع کارکنان باشد، لزوماً به نفع کارفرما هم هست؟ مزایای دورکاری شامل صاحبین کسب و کار نیز می شود. دورکاری از این ۸ روش می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند.
افزایش بهره‌وری
دورکاری می‌تواند بهره‌وری کارکنان در موقعیت‌های مختلف شغلی را افزایش دهد. طبق مطالعه‌ی انجام شده توسط دانشگاه استنفورد روی یک موسسه گردشگری چینی، دورکاری باعث افزایش ۱۳ درصدی در بهره‌وری و کارایی کارکنان شده بود. مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۸ انجام شده بود نیز حاکی از آن است که دورکاری تاثیر مثبتی بر عملکرد کارکنانی دارد که شغل‌های پیچیده دارند ولی انجام کار آن‌ها نیاز به ارتباطات فردی زیادی ندارد.
تداوم بخشی به کسب و کار
ویروس کرونا باعث شد که اهمیت دورکاری را بیش از هر زمانی درک کنیم. اگر مردم و کارکنان بتوانند کار خود را از خانه و یا هرجای دیگری انجام دهند، به این معنا است که حتی در شرایط بحرانی این‌چنینی هم کسب‌وکار شما می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد. اگر کارکنانی به هردلیلی موفق نشوند در محل کار حضور پیدا کنند، می‌توانند از راه دور به کار خود رسیدگی کنند.
حفظ استعدادها
بر اساس مطالعات انجام شده، ۵۴ درصد کارکنان ترجیح میدهند محل کار فعلی خود را ترک کرده و برای جایی کار کنند که انعطاف زمانی بیشتری در ساعات کاری به آن‌ها می‌دهد. در روزهایی که خیلی از سازمان‌ها به کارکنان خود اجازه میدهند حداقل یک روز از هفته رو دورکاری کنند، هر سازمانی که چنین رویکرد و سیاست‌هایی را پیش نگیرد، استعدادهای خود را از دست می‌دهد.
برقراری تعادل بهتر بین کار و زندگی شخصی
دورکاری ارتباط باورنکردنی با انعطاف‌پذیری در کار دارد. حتی اگر کارکنان دورکار در ساعات کاری انعطاف و حق انتخاب نداشته باشند، حذف هزینه و مدت زمان رفت و برگشت به محل کار فایده زیادی برای آن‌ها خواهد داشت و زمان زیادی صرفه‌جویی می‌کنند. این انعطاف پذیری به‌خصوص برای افراد نسل هزاره (افراد متولد در اوایل دهه ۱۹۸۰ تا اوایل ۲۰۰۰) جذابیت دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که امکان دورکاری و انجام کارها از خانه یکی از اولویت‌های این نسل است. بنابراین، سازمان‌هایی که قصد جذب و استخدام این افراد را دارند، باید چنین خواسته‌هایی را در نظر داشته باشند.
محافظت از محیط زیست
حمل‌ونقل به عنوان اصلی‌ترین منبع تولید دی‌اکسیدکربن در ایالت متحده شناخته می‌شود. رفت‌وآمدهای شغلی بخش نسبتاً قابل توجهی از این میزان بخش را شکل میدهند.
حذف تردد و رفت‌وآمدهای اجباری و استفاده از کنفرانس‌های ویدئویی و دورکاری می‌تواند راهی مناسب برای کاهش ردپا کربنی (Carbon Footprint) سازمان‌ها باشد.
افزایش دسترسی به استعدادها و نخبگان
استخدام کارکنان حضوری محدودیت‌هایی را برای سازمان‌ها به همراه دارد. اصلی‌ترین عامل محدود کننده، بحث مکان است. اگر شرکت مورد نظر در منطقه گران‌قیمتی از شهر واقع شده باشد به این محدودیت‌ها بیش از پیش اضافه می‌شود. چراکه افراد ترجیح میدهند محل کار و محل زندگی آن‌ها فاصله زیادی نداشته باشد.
اگر سازمان‌ها الزامی به حضور دائمی کارمندان نداشته باشند، گزینه‌های پیش رو آن‌ها برای استخدام بسیار بیشتر می‌شود، چراکه دیگر جغرافیا یک عامل محدودکننده نخواهد بود. در این حالت، سازمان‌ها می‌توانند فرد بسیار با استعدادتر و خبره‌تری را استخدام کنند که کارایی بهتری دارد، ولی محل زندگی او فاصله بسیار زیادی با مقر اصلی شرکت دارد.
افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
افرادی که دورکاری می‌کنند تعهد و انگیزه بیشتری از سایر افراد دارند. آن‌ها همچنین از کار خود خوشحال‌تر هستند. افرادی که کار تمام وقت آن‌ها دورکاری است ۲۲ درصد خوشحال‌تر افرادی هستند که اصلا دورکاری نمی‌کنند. جای تعجب ندارد که همین امر باعث افزایش تعهد کاری و سازمانی آن‌ها شود. تعداد افراد دورکاری که می‌گویند تمایل دارند در ۵ سال آینده هم در همین شرکت کار کنند، ۱۳ درصد بیشتر از کارکنان حضوری است. با توجه به هزینه‌های مربوط به استخدام، این گزینه‌ی مهمی است که سازمان‌ها به راحتی نمی‌توانند از کنار آن بگذرند.
کاهش هزینه ساختمان و اسکان
هزینه‌های اداری بخش زیادی از هزینه‌های سازمان‌ها را شامل می‌شود. با افزایش تعداد کارمندان دورکار، این هزینه‌ها نیز کاهش زیادی پیدا می‌کنند. به عنوان مثال، به ساختمان کوچک‌تری احتیاج خواهید داشت و هزینه‌های جاری نیز کاهش چشمگیری پیدا می‌کنند. برای مثال، ارائه مجوز دورکاری به بازرسان ثبت اختراع در ایالات متحده باعث تا هزینه‌های اداری آن‌ها تا ۳۸.۲ میلیون دلار کاهش پیدا کند!
معایب دورکاری
علیرغم محبوبیت و تمام مزایای این شیوه کار کردن، دورکاری معایب خاصی را هم به همراه دارد که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم.
ارتباطات
طبق یک مطالعه دانشگاهی، ۲۷ درصد کارمندان دورکار بیان داشتند که برقراری ارتباط اصلی‌ترین چالش کاری آن‌ها است. زمانی که با همکار خود در یک محیط نیستید، برقراری و حفظ ارتباط کاری دشوار خواهد بود. فاصله جغرافیایی میان کارمندان دورکار و سازمان همچنین باعث می‌شود آن‌ها احساس طردشدگی از سازمان را پیدا کنند.
ابزارهای ارتباطی جدید تا حدی توانسته‌اند این محدودیت‌ها را از بین ببرند. سیستم‌های ویدئو کنفرانس با کیفیت و همچنین ابزارهای پیام رسان شخصی و گروهی را می‌توان نمونه‌هایی از این ابزارها دانست.
تنهایی و طردشدگی
تنهایی یکی دیگر از مشکلات افراد دورکار است و ۱۹ درصد آن‌ها به این موضوع ادغان می‌کنند. این مشکل تنها به افراد مربوط نمی‌شود، چراکه تنهایی می‌تواند تعهد، انگیزه و بهره‌وری کارمندان را کاهش دهد.
برای حل این مشکل، سازمان‌ها نباید اجازه دهند کارمندان دورکار آن‌ها احساس تنهایی کنند. حضور غیاب‌های روزانه و جلسات مجازی روزانه می‌تواند در حل این مشکل تاثیرگذار باشد. سازمان‌ها باید سعی کنند از ابزارهای ارتباطی برای ایجاد محیط‌های کاری مجازی استفاده کنند که کارمندان در آنجا در کنار یکدیگر باشند.
حواس‌پرتی و نبود مرز مشخص
خیلی از افراد دورکاری می‌کنند، چراکه می‌خواهند زمان بیشتری را به خانواده و علایق خود اختصاص دهند. ولی نبود یک مرز مشخص بین کار و خانه می‌تواند باعث ایجاد حواس‌پرتی و کاهش تمرکز شود. برای مثال، مزاحمت و سروصدای بچه‌ها در خانه می‌تواند مانع تمرکز کافی کارمندان شود.
البته این مزاحمت‌ها در محیط‌های کاری هم وجود دارند. بر اساس یک مطالعه، تاثیر این عوامل در بهره‌وری افراد دورکار (در خانه) حدود ۱۵ الی ۲۷ درصد است. درحالیکه تاثیر آن‌ها روی بهره‌روی افراد حضوری بین ۲۰ الی ۳۵ درصد است.
مدیریت زمان اشتباه
در میان مزایا و معایب دورکاری، دشواری مدیریت زمان را می‌توان به عنوان یک عیب دانست. خیلی از کارمندان دورکار نمی‌توانند زمان خاصی را برای توقف کار خودشان انتخاب کنند. بر اساس یک مطالعه، ۳۹ درصد افراد دورکار بیان کردند که بیش از ساعات مقرر وقت صرف می‌کنند. چنین رویکردی می‌تواند تاثیری منفی در سلامت ذهنی و عملکردی افراد داشته باشد.
کاهش خلاقیت
بر اساس یک نظرسنجی، ۶۱ درصد بازاریاب‌های شرکت‌های بزرگ بر این باور بودند که حفظ محیط کاری خلاق در شرایط دورکاری بسیار چالش‌برانگیز است. حضور فیزیکی، بحث و برخورد رو در رو افراد باعث مطرح شدن ایده‌های خلاقانه بیشتری می‌شود. با این حال، برخی مطالعات هم از تاثیر مثبت دورکاری بر انجام وظایف خلاقانه کارمندان خبر میدهند.
کاهش فرصت‌های اجتماعی شدن
حتی سرسخت‌ترین طرفداران دورکاری هم قبول دارند که این سبک کار کردن جذابیت کمتری دارد. آشنایی، برخورد و تعامل با افراد مختلف را می‌توان یکی از جذابیت‌های محیط‌های کاری دانست. انسان موجودی اجتماعی است و به تعامل با سایر انسان‌ها احتیاج دارد. شرایط دورکاری قادر نیست فرصت‌های چندان مناسبی جهت ایجاد تعامل بین افراد ایجاد کند.