امروزه، اینترنت به طرق مختلف زندگی مردم را تغییر داده است. از نحوه جستجوی اطلاعات گرفته تا نحوه خرید کالاها. هیچ چیز نمی‌تواند جلوی پیشرفت سریع این غوطه‌ور شدن در فناوری‌های جدید را بگیرد و اکنون به جایی رسیده‌ایم که دیگر حتی نمی‌توانیم زندگی خود را بدون اینترنت تصور کنیم.
مردم سعی می‌کنند خود را با این شرایط وفق دهند و برای بهبود زندگی خود از آن بهترین استفاده را ببرند. مثلا چرا وقتی می‌توانند لوازم مورد نیاز خود را در کمتر از ده دقیقه سفارش دهند، وقت خود را صرف خرید کنند؟
تجارت الکترونیک چیست؟
تجارت الکترونیکی فرآیند خرید و فروش آنلاین است. یک معامله تجاری است که در آن وجوه و داده‌ها از طریق یک شبکه الکترونیکی منتقل می‌شوند. تجارت الکترونیکی در واقع معاملهای بین خریدار و فروشنده است که از طریق فناوری‌های آنلاین انجام می‌شود.
از آنجا که روند تجارت الکترونیکی روز به روز در حال گسترش است، عادات و طرز فکر کاربران آنلاین نیز تغییر کرده و تعداد خریداران دیجیتال رو به افزایش است. اکنون زمان آن فرا رسیده که این بخش از دنیای دیجیتال را بیشتر بررسی کنیم و فرصت‌هایی را که فراهم می‌کند، کشف کنیم.
علی‌رغم این واقعیت که تجارت الکترونیکی برای همه در دسترس است و فروش محصولات و خدمات به آسانی ممکن است، ولی برای ماندگاری تجارت شما، در دنیای دیجیتال تلاش‌های زیادی نیاز است. با اشباع شدن بازار و فضای رقابتی حاکم بر آن، روز به روز، فعالیت در این حوزه سخت‌تر می‌شود.
یک مصرف کننده مدرن روزانه غرق در پیام‌های تبلیغاتی متعدد در تلفن همراه خود است و در مواجهه با گزینه‌های فراوان، باید به‌صورت روزانه تصمیم‌گیری کند. همه این‌ها رویکرد مشاغل مدرن را شکل می‌دهد، که هدف آنها دستیابی به مصرف کننده مدرن و تشویق به خرید است. این کار ساده‌ای نیست، اما با استراتژی و ابزار مناسب، می‌توانید کسبوکار خود را در بازار تجارت الکترونیک معرفی و شروع به فعالیت کنید.
خریداران و فروشندگان در تجارت الکترونیک
از یک سو، ما خریدارانی داریم، افرادی که سعی می‌کنند با خرید آنلاین زندگی خود را آسان و بهتر کنند. اینترنت امکان برآوردن این نیازها و توانایی دستیابی به چیزی را که دو دهه پیش حتی تصورش را هم نمی‌کردید، دارد. علاوه بر راحتی، خرید آنلاین مجموعه وسیعی از محصولات، خدمات و همچنین قیمت‌های رقابتی را ارائه می‌دهد و این مزیتی بزرگ، نسبت به هر خرده‌فروشی محلی است. با توجه به گسترش روزافزون اینترنت و این واقعیت که تجربه اینترنت بخشی از زندگی نسل‌های جدید شده، خرید اینترنتی دائما در حال افزایش است.
از سوی دیگر، ما افرادی را داریم که محصولات را از طریق اینترنت می‌فروشند. این فروشندگان به اینترنت به‌عنوان ابزاری برای کسبوکار خود و در نهایت امرار معاش، روی آورده‌اند. برخی در حال انتخاب بسترهای موجود تخصصی در زمینه فروش اینترنتی کالا هستند، در حالی که برخی دیگر تصمیم به ایجاد فروشگاه‌های آنلاین خود می‌گیرند. به هر صورت در نهایت هدف شما به‌عنوان فروشنده این است که ابتدا به خریداران دیجیتالی(هدف) برسید و سپس با استفاده از مجموعه‌ای از فعالیت‌های تبلیغاتی، تعامل آنلاین و غیره آنها را متقاعد کنید تا از شما خرید کنند.
انواع معامله در تجارت الکترونیک
سه شرکت‌کننده رایج در تجارت الکترونیک مشاغل، ادارات و مصرف‌کنندگان هستند. ترکیبات مختلف این شرکت‌کنندگان، مدل‌ها و چالش‌های تجاری قابل توجهی ایجاد می‌کند. شش نوع تجارت الکترونیکی اصلی به شرح زیر است:
۱- تجارت به تجارت(B2B)
هر دو شرکت‌کننده در این مدل تجاری مشاغل هستند، که می‌تواند منجر به معاملهای با حجم و ارزش بالا شود. یک مثال رایج می‌تواند سازنده ابزارهایی باشد که اجزای آن را به‌صورت آنلاین از تولیدکنندگان دیگر تهیه می‌کند و با آنها تعامل تجاری دارد.
۲- تجارت به مشتری(B2C)
به لطف شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا یا آمازون، وقتی اکثر مردم “تجارت الکترونیکی” را می شنوند، به این مدل تجاری فکر می‌کنند. از بین بردن نیاز به فروشگاه‌های فیزیکی، بزرگ‌ترین دلیل برای ایجاد این مدل است، اما پیچیدگی و هزینه تدارکات می‌تواند مانعی برای رشد آن باشد.
۳- مصرف‌کننده به تجارت(C2B)
این مدل تجارت آنلاین به مصرف‌کنندگان این قدرت را داده است تا الزاماتی را که مشاغل برآورده می‌کنند، ایجاد کنند. به‌عنوان مثال می‌توان به هیئت مدیره مشاغل اشاره کرد که در آن مصرف‌کنندگان، الزامات پروژه خود را تعیین می‌کنند و چندین شرکت برای برنده شدن در پروژه پیشنهاد می‌دهند. مثال دیگر ممکن است این باشد که یک مسافر پارامترهای مورد نظر خود را برای تور تعطیلات مشخص کند و اپراتورهای تور می‌توانند پیشنهادات مختلفی را بر اساس پارامترهای مورد نظر مسافر، ارائه دهند.
۴- مصرف‌کننده به مصرف‌کننده(C2C)
این مدل شبیه صفحه نیازمندی‌های روزنامه یا یک سمساری است. به سایت‌هایی مثل دیوار یا eBay فکر کنید، محبوب‌ترین پلتفرم برای اینکه مشتریان بتوانند کالاهای خود را به دیگر مصرف‌کنندگان بفروشند. عملکرد اصلی آنها در واقع اتصال مستقیم مصرف‌کنندگان است.
۵- کسبوکار به مدیریت(B2A)
اصطلاح “مدیریت” به مدیریت دولتی یا نهادهای دولتی مربوط می‌شود. شاخه‌های بی‌شماری از دولت به خدمات یا محصولات الکترونیکی، به نوعی وابسته هستند یا از آنها استفاده می‌کنند، به‌ویژه در زمینه‌های مدیریت اسناد و منابع انسانی. مشاغل آنلاین می‌توانند این خدمات را به‌صورت الکترونیکی ارائه دهند.
۶- مصرف‌کننده به دولت(C2A)
مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند در این معادله مشارکت داشته باشند. اگرچه دولت به‌ندرت محصولات یا خدمات را از افراد خریداری می‌کند، اما مردم اغلب از ابزارهای الکترونیکی برای انتقال پرداخت یا ارائه اظهارنامه مالیاتی استفاده می‌کنند.
مزایا و معایب تجارت الکترونیک
مزایا:
تجارت الکترونیکی شرکت‌ها و افراد را قادر ساخته است تا به این بازار وسیع بپیوندند و تجارت خود را با استفاده از یک مدل فروش توسعه دهند، که مزایای قابل توجهی را برای هر دو طرف به ارمغان می‌آورد. مزایای بسیاری برای تجارت الکترونیک وجود دارد، از جمله:
راحتی
مزیت اصلی این مدل کسبوکار راحتی است. تجارت الکترونیک دائماً در حال انجام است، این بدان معناست که خریداران برخلاف فروشگاه‌های فیزیکی، هر زمان که به نظرشان مناسب می‌رسد، بدون در نظر گرفتن ساعات اداری، نحوه رسیدن به محل و موارد مشابه، می‌توانند به‌راحتی خرید خود را به‌صورت آنلاین، در ۲۴ ساعت شبانه‌روز از طریق اینترنت انجام دهند.
تنوع بیشتر
برخی از وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک مجموعه وسیعی از محصولات را ارائه می‌دهند که انتخاب بیشتری نسبت به بسیاری از فروشگاه‌های خرده فروشی سنتی ارائه می‌دهد. بسیاری از مصرف‌کنندگان که نمی‌توانند کالای مورد نظر خود را در فروشگاه‌های فیزیکی پیدا کنند، برای جستجوی آن به فروشگاه‌های آنلاین مراجعه می‌کنند. این واقعیت که شما می‌توانید محصولات را از شهرها یا حتی کشورهای مختلف سفارش دهید به این معنی است که حق انتخاب، بسیار زیاد و بدون محدودیت جغرافیایی است که می‌تواند بسیار جذاب باشد.
قیمت
سیستم‌های تجارت الکترونیکی، مقایسه قیمت کالا و خدمات را برای مصرف‌کنندگان آسان‌تر و سریع‌تر می‌کنند و علاوه بر آن رقابت بین سایت‌های مختلف می‌تواند شرایط مساعدی برای خرید ارزان‌تر و با تخفیفات ویژه را فراهم کند.
راه‌اندازی مقرون به صرفه کسبوکار
مشاغل می‌توانند به‌راحتی وب‌سایت خود را با هزینه کم راه‌اندازی و کالاهای خود را به بازار عرضه کنند. بدون اینکه نیازی به سرمایه زیاد برای تهیه فضای فیزیکی، ویترین فروشگاه یا انبار داشته باشند. فروش آنلاین می‌تواند ساده باشد، زیرا به‌طور معمول گسترش وب‌سایت راحت‌تر از یک فروشگاه فیزیکی است.
معایب:
اگرچه فروش آنلاین همچنان در حال رشد است و بازار تجارت را متحول می‌کند، چند ایراد قابل توجه وجود نیز دارد، مانند:
تست کالا
یکی از معایب سایت‌های تجارت الکترونیک این است که مشتریان قبل از خرید محصول، قادر به دیدن و لمس محصول نیستند. شما به‌عنوان مشتری نمی‌توانید لباس را امتحان کنید یا قبل از خرید یک تلفن جدید، آن را آزمایش کنید. این امر گاهی اوقات باعث می‌شود که مشتریان هنگام دریافت محصولی که انتظارات را برآورده نمی‌کند، ناامید شوند و مجبور شوید قدم اضافی برای بازگرداندن محصول بردارید.
خدمات محدود به مشتری
یکی از محدودیت‌های عمده تجارت الکترونیکی این است که خرده‌فروشان آنلاین ممکن است نمایندگی خدمات مشتری نداشته باشند که بتوانند مشکلات شما را حل کنند. برخی از سایت‌های تجارت الکترونیک، به‌ویژه فعالیت‌های کوچک‌تر، به‌دلیل هزینه و مقیاس، تعداد انگشت‌شماری از خدمات را برای مشتریان خود دارند.
ایمنی
بهینه‌سازی کلمات کلیدی و موتورهای جستجو (SEO)، تا حد زیادی نتایجی را که هنگام جستجوی آنلاین ظاهر می‌شود، تعیین می‌کند. اگرچه موتورهای جستجوی اصلی بهترین روش‌ها را برای جلوگیری از تقلب دارند، اما سایت‌های شرور هنوز می‌توانند به بالای صفحه نتایج برسند، بنابراین نمی‌توان مطمئن شد که یک سایت قابل اعتماد، امن یا تأییدشده است. خرید یک کالا یا خدمات از یک سایت غیرقابل اعتماد می‌تواند حریم خصوصی و اطلاعات مالی شما را به خطر بیندازد. وقتی صحبت از معامله بین مصرف‌کننده و مصرف‌کننده (C2C) از طریق تبلیغات طبقه‌بندی شده آنلاین انجام می‌شود، تأیید کمی برای ایمنی یا کیفیت وجود دارد، که می‌تواند خطرات قابل توجهی را برای مصرف‌کنندگان به‌همراه داشته باشد.
زمان انتظار
اگرچه می‌توانید اقلام را با کلیک یک دکمه خریداری کنید، اما بین تاریخ خرید و زمان دریافت کالاهای خود، زمان انتظار وجود دارد، در حالی که خرید از فروشگاه‌های سنتی به شما این امکان را می‌دهند که به‌سادگی وارد شوید، هزینه یک کالا را پرداخت کنید، و کالای مورد نظر را بگیرید.
راه‌اندازی و مدیریت تجارت الکترونیک
صرف‌نظر از اینکه شما به‌تازگی کسبوکار خود را شروع کرده‌اید و می‌خواهید بر تجارت الکترونیکی تمرکز کنید، یا از قبل یک کسبوکار مستقر دارید که می‌خواهید به حوزه دیجیتال منتقل کنید، باید فرآیند و شیوه‌هایی را که می‌تواند در این مسیر کمک کند، درک کنید.
با توجه به ماهیت رقابتی مشاغل تجارت الکترونیک، همه پایه‌های تجارت الکترونیک باید قوی باشند. در اینجا به چند مورد اشاره می‌کنیم.
تامین کالا
فصلی بودن و تغییر ترجیحات مصرف‌کننده می‌تواند باعث تغییرات شدید در فروش وب‌سایت تجارت الکترونیکی شما شود. افرادی که وظیفه تهیه محصول را بر عهده دارند – صرف نظر از اینکه آن را تولید می‌کنند یا از منبع آن تهیه می‌کنند – باید بتوانند آن‌را به‌موقع فراهم کنند. به‌عنوان مثال، معمولا چند روز قبل از سال نو، فروش آنلاین بسیار افزایش می‌یابد. انتظار این است که مشتری کالای خود را تا قبل از سال نو تحویل بگیرید. اگر نتوانستید به‌موقع محصول را به مشتری برسانید، از دست دادن وجهه و فروش خود را تصور کنید!
بازاریابی
اکثر متخصصان تجارت الکترونیک اهمیت بازاریابی را درک می‌کنند. اگرچه در رویکردهای مردم نسبت به بازاریابی تفاوت‌هایی وجود دارد. برخی تبلیغات پرداخت به ازای کلیک(PPC) را ترجیح می‌دهند و انرژی خود را صرف بهینه‌سازی هزینه های PPC می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از طریق بهینه‌سازی موتورهای جستجو(SEO) ترافیک ایجاد می‌کنند و بر ایجاد لینک تمرکز می‌کنند، و برخی دیگر معتقدند که برند تنها راه است. برخی ترجیح می‌دهند به‌سرعت در خارج از کشور گسترش یابند، در حالی که برخی دیگر سعی می‌کنند یک طرح کسبوکار بنویسند که شامل ایجاد شبکه‌ای از وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک باشد. همین‌طور کسانی هستند که معتقدند بیشترین بهره را از مزایای ابزارها و فناوری‌های بازاریابی آنلاین می‌برند، مانند سود از داده‌های Clickstream یا هدف قرار دادن مشتریان بر اساس رفتار آنلاین آنها.
فناوری
شاید نتوان گفت که تجارت الکترونیک در درجه اول یک بازی فناوری است. اما نمی توان انکار کرد که این یک نمایش با فناوری فعال است. در نتیجه، ما باید از فناوری بهره بگیریم و تصمیمات اساسی مانند انتخاب میزبانی وب، نام دامنه، نرم افزار سبد خرید، اجرای اقدامات امنیتی و موارد دیگر را مد نظر قرار دهیم. ما باید دائماً طیف وسیعی از فناوری‌های جدید را که معرفی می‌شوند، ارزیابی کنیم و همین‌طور تجهیزات و فناوری‌های فعلی خود را نیزبهینه‌سازی کنیم.
دارایی، سرمایه‌گذاری
بعید به‌نظر می‌رسد که رشد و موفقیت یک شرکت تجارت الکترونیکی بدون تزریق دوره‌ای سرمایه محقق شود. اما عملکرد مالی فقط در مورد جمع آوری سرمایه نیست. مدیریت، حسابداری، تصمیمات مهندسی مالی که امکان پرداخت نوآورانه به مشتریان را فراهم می‌کند، و موارد دیگر در این زمینه وجود دارد که باید بررسی شود.
لجستیک
در مورد کالاهای دیجیتال، باید محصول را به دست مشتریان برسانید، و هنگامی که محصول نیاز به بازگشت یا تعمیر دارد، فرآیند تدارکات معکوس شما باید آن را پس بگیرد. بنابراین، لجستیک باید به‌عنوان یک کار تخصصی تلقی شده و توجه کافی به آن شود.
نتیجه‌گیری
همه ما شاهد رشد فوق‌العاده بازار تجارت الکترونیک و فروش در دنیای دیجیتال هستیم، هر کس می‌تواند به دنیای تجارت الکترونیک بپیوندد زیرا در این حوزه محدودیت‌های معمول برای اداره یک فروشگاه سنتی وجود ندارد. اگر ایده خلاقانه‌ای در مورد چگونگی فروش آنلاین دارید، برای شکل‌دهی این ایده به یک استراتژی مشخص، کار روی یک طرح تجاری الکترونیک را آغاز کنید.