آیا هر سال راهبرد و طرح بازاریابی تیم خودتان را به دقت بررسی می‌کنید؟ بله، باید چنین کاری انجام دهید؛ چون با طرح بازاریابی(marketing plan) می‌توانید اهداف کسب و کار را محقق کنید. این طرح، مسیر کمپین‌های تبلیغاتی، اهداف و جریان رشد شرکت را مشخص می‌کند.

بدون طرح بازاریابی، اوضاع به هم می‌ریزد و تعیین بودجه برای پروژه‌ها، استخدام و برونسپاری پروژه‌ها در سال جاری غیرممکن خواهد شد. طراحی گرافیک ، برنامه ریزی برای تبلیغات ، استخدام نیرو ، تولید محتوا و بسیاری از فعالیت های دیگر بدون داشتن یک طرح بازاریابی مناسب بی اثر یا بسیار کم اثر خواهند بود. بر اساس فعالیت صنعتی و اهداف تیم بازاریابی، انواع طرح‌های بازاریابی به کار می‌روند. در این مقاله گام‌هایی را برای رسیدن به طرح بازاریابی متفاوت معرفی نموده‌ایم.در ابتدا باید نحوه تدوین طرح بازاریابی را بررسی کرده و بعد نگاهی به محتوای طرح بازاریابی مطلوب می‌اندازیم.

گام‌های تدوین طرح بازاریابی مطلوب

پنج گام در رسیدن به طرح بازاریابی مطلوب  به شرح زیر هستند:

1. اجرای تحلیل موقعیت
2. تعیین مخاطب هدف
3. نگارش اهداف SMART
4. تحلیل تاکتیک‌ها
5. بودجه بندی

در ادامه به تشریح هر گام می‌پردازیم.

۱.  تحلیل موقعیت و تحقیقات بازار

قبل از تدوین طرح بازاریابی باید موقعیت فعلی کسب و کارتان را بشناسید. چه نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهایی در مقابل شما وجود دارند؟ در گام اول برای تدوین طرح بازاریابی، به تحلیل SWOT بپردازید.

بعلاوه باید بازار فعلی کسب و کارتان را بشناسید. چه فرقی با رقبا دارید؟ تحلیل رقبا در این مرحله به شما کمک می‌کند.

به برتری سایر محصولات نسبت به محصولات خودتان فکر کنید. شکاف‌های موجود در رویکرد شرکت‌های رقیب را هم مدنظر قرار دهید. آن‌ها چه چیزی را نادیده گرفته‌اند؟ چه چیزی برای رسیدن به برتری رقابتی در اختیار دارید؟ در مورد وجه تمایز کسب و کارتان فکر کنید.

با پاسخ به پرسش‌های فوق، خواسته‌های مشتری را می‌شناسید و به مرحله بعد می‌رسید.

۲. تعیین مخاطب هدف

هنگامیکه به درک بهتری از موقعیت بازار و شرکت خودتان رسیدید؛ حالا باید از شناخت مخاطب هدف اطمینان پیدا کنید.

اگر شرکت شما در گذشته دارای پرسونای خریدار (buyer Persona) بوده پس در این گام باید پرسونای فعلی خودتان را باز تعریف کنید.

پرسونای خریدار حاوی اطلاعاتی مثل سن، جنسیت و درآمد است. با این حال اطلاعات روانشناختی (Psychographic information) شامل نقاط درد (Pain point) هستند و اهداف خرید هم درون پرسونا لحاظ می‌شود. مخاطب شما چه انگیزه‌هایی دارد؟ محصول یا خدمات شما چه مشکلاتی از مشریان را حل می‌کند؟

با نوشتن این اطلاعات می‌توانید اهدافتان را تعریف کرده و به گام سوم می‌رسید.

۳. نگارش اهداف SMART

بدون توانایی نقشه خوانی به مقصد نمی‌رسید. همین امر در بازاریابی هم حاکم است. بدون شناخت اهدافتان نمی‌توانید نرخ بازگشت سرمایه (ROI) را مشخص کنید.

بعد از شناخت موقعیت فعلی و مخاطبانتان، می‌توانید اهداف SMART را مشخص کنید.

اهداف SMART به صورت مشخص، قابل اندازه گیری، قابل دستیابی، مرتبط و دارای بازه زمانی، تعریف می‌شوند. یعنی تمامی اهداف شما باید به طور واضح تعریف شده و بازه زمانی برای تکمیل آنها  را لحاظ کنید.

برای مثال؛ اگر هدفتان را به صورت افزایش ۱۵ درصدی فالوورهای اینستاگرام در عرض سه ماه تعریف کنید. این هدف باید با اهداف کلی بازاریابی هماهنگ بوده و قابل دسترسی لحاظ شود. بعلاوه هدف فوق به صورت مشخص، قابل اندازه گیری و در بازه زمانی معین، تعریف شده است.

قبل از آغاز هرگونه تاکتیک بازاریابی باید اهدافتان را بنوسید، سپس می‌توانید به تحلیل تاکتیک‌های مفید برای دستیابی به هدفتان بپردازید. با این روش به گام چهارم می‌رسیم.

۴. تحلیل تاکتیک‌ها

تا اینجا براساس مخاطب هدف و موقعیت فعلی به نگارش اهدافتان پرداخته‌اید. حالا باید تاکتیک‌هایی را برای رسیدن به اهدافتان مجسم کنید. بعلاوه مسیرها و اقدامات مناسب را هم  مشخص کنید و رویشان متمرکز شوید.

برای مثال تاکتیک‌های احتمالی شما برای هدف افزایش ۱۵ درصدی فالوورهای اینستاگرام در سه ماه شامل میزبانی جایزه یا تخفیف (giveaway)، پاسخ دادن به هر کامنت و پست گذاری به صورت سه مرتبه در هفته هستند.

هنگامیکه اهدافتان را می‌شناسید؛ به سادگی تاکتیک‌های مختلفی را برای رسیدن به این اهداف، مطرح می‌کنید. با این حال در حین نوشتن تاکتیک‌ها، بودجه خودتان را هم در نظر بگیرید تا به گام پنجم برسید.

۵.بودجه بندی

قبل از اینکه ایده‌های مطرح شده در گام‌های قبلی را اجرایی کنید باید بودجه بندی را در نظر بگیرید.برای مثال، تاکتیک‌های شما، تبلیغات در رسانه اجتماعی را هم در بر می‌گیرد. با این حال اگر بودجه این کار را ندارید، نمی‌توانید به اهدافتان برسید.

در حین نگارش تاکتیک‌های خودتان باید بودجه ارزیابی شده را لحاظ کنید. می‌توانید زمان تکمیل هر تاکتیک را به همراه هزینه مورد نیاز آن ثبت کنید؛ مثلاً هزینه برای خرید فضای تبلیغاتی یا مدلسازی و طراحی سه بعدی را ثبت کنید.

حالا که می دانید چگونه باید طرح بازاریابی را بسازید؛ می‌توانید عناصر مهم‌تری را در طرح بازاریابی لحاظ کنید.

عناصر طرح بازاریابی

طرح‌های بازاریابی مشخصات صنعت کسب و کارتان، نحوه فروش به مشتریان (B2C) یا فروش به سایر کسب و کارهای (B2B) و مقدار حضور شما در فضای دیجیتال را در بر می‌گیرند. با این حال هر طرح بازاریابی کارآمد حاوی شش عنصر است:

۱.چکیده کسب و کار

چکیده کسب و کارتان در طرح بازاریابی به صورت خلاصه‌ای از مشخصات سازمانی حاوی نام شرکت، مکان دفتر مرکزی و مأموریت شرکت است که به طور کلی  با کسب و کارتان هماهنگ هستند.

چکیده کسب و کار در طرح بازاریابی شامل تحلیل SWOT هم هست که نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها را مشخص می‌کند. صبورانه به اجرای تحلیل SWOT بپردازید؛  چون سایر عناصر طرح بازایابی را بر اساس همین تحلیل تکمیل خواهید کرد.

۲. طرح‌های کسب و کار

با طرح‌های کسب وکار، اهداف مختلف را میان بخش‌های مختلف تقسیم می‌کنید. نباید طرح‌های کلی شرکت را که در برنامه کسب و کار وجود دارد در نظر بگیرید. در این قسمت از طرح بازاریابی باید پروژه‌های خاص بازاریابی را مطرح کنید. همچنین باید اهداف این پروژه‌ها و نحوه ارزیابی  این اهداف را توصیف کنید.

۳. بازار هدف

در اینجا باید پژوهش بازاری را انجام دهید. اگر شرکت شما در گذشته پژوهش بازاری را انجام داده پس این قسمت از طرح بازاریابی شما راحت‌تر انجام می‌شود.

در نهایت این عنصر از طرح بازاریابی به توصیف صنعتی که محصولات و خدمات خودتان را به آن می‌فروشید، خواهد پرداخت؛ که همان تحلیل رقبا و پرسونای خریدار را تشکیل می‌دهند. پرسونای خریدار، توصیفی فرضی از مشتریان ایده آل است که روی صفاتی مثل سن، موقعیت مکانی، سمت شغلی و چالش‌های شخصی او متمرکز می‌شود.

۴. راهبرد بازار

راهبرد بازار از اطلاعات موجود در بخش بازار هدف برای توصیف نحوه ورود شرکت شما به بازار استفاده می‌کند. شرکت شما چه چیزی را به پرسوناهای خریدار عرضه می‌کند که رقبای شما قبلاً آنرا عرضه نکرده‌اند؟

این بخش از طرح بازاریابی هفت مؤلفه از بازاریابی را در بر می‌گیرد. این مؤلفه‌ها شامل محصول، قیمت، موقعیت مکانی، تبلیغ، افراد، فرایند و شواهد فیزیکی هستند.

۵.بودجه

بودجه در طرح بازایابی را با قیمت محصول یا سایر عناصر مالی شرکت اشتباه نگیرید. بودجه یعنی چقدر پول را به تیم بازاریابی تخصیص می‌دهید تا طرح‌ها و اهداف مطرح شده در عناصر فوق را دنبال کند؟

طبق مخارج فردی باید اقلام مختلف درون این بودجه را مشخص کنید. نمونه‌ای از مخارج بازاریابی شامل آژانس بازاریابی، فرم بازاریابی، تبلیغ‌های پولی و رویدادهای تبلیغاتی هستند.

۶.کانال‌های بازاریابی

در نهایت طرح بازاریابی شما، فهرستی از کانال‌های بازاریابی را در بر خواهد گرفت. در عین حالیکه شرکت شما می‌تواند محصولاتش را از طریق فضای تبلیغاتی خاصی، تبلیغ کند؛ ولی کانال‌های بازاریابی مکانی برای انتشار محتوا، آموزش به خریداران و توسعه آگاهی از برند شما هستند.

اگر می‌خواهید در رسانه اجتماعی حضور پیدا کنید یا حضور دارید پس از عنصر کانال‌های بازاریابی در طرح بازاریابی برای تعیین شبکه‌های اجتماعی مدنظر، دلیل استفاده از این شبکه اجتماعی و نحوه موفقیت خودتان در این شبکه استفاده کنید. بخشی از این هدف به دنبال ارتقای بازاریابی داخلی و خارجی است تا با این کانال‌ها به رشد کسب و کار برسیم.

کسب و کارهایی که حضور گسترده‌ای در رسانه اجتماعی دارند، راهبرد خاصی را به هر کدام از این رسانه‌های اجتماعی اختصاصی می‌دهند.

پس به طور خلاصه درون طرح بازاریابی شرکت، موارد زیر را قید کنید:

چکیده کسب و کار(Business Summary)

• نام شرکت
• مشخصات تیم رهبری بازاریابی
• موقعیت مکانی دفتر مرکزی
• ماموریت شرکت
• تحلیلSWOT

طرح‌های کسب و کار(Business Initiatives)

• طرح‌های کلی شرکت
• طرح‌های بازاریابی، اهداف و معیارها

بازار هدف(Target Market)

• نام صنعت
• پرسونای خریدار
• تحلیل رقابتی

راهبرد بازار(Market Strategy)

• محصول
• قیمت
• تبلیغ
• افراد فرایند
• شواهد فیزیکی

بودجه

کانال‌های بازاریابی

حالا که می‌دانید چه محتوایی را باید درون طرح بازاریابی قید کنید؛ زمان آن رسیده تا با الگوهای مختلف طرح بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی آشنا شوید.

الگوها (قالب ها یا تمپلیت‌های) طرح بازاریابی در شبکه اجتماعی (Marketing Plan Templates)

حضور در شبکه‌های اجتماعی با رشد بخش بازاریابی، توسعه پیدا می‌کند. با افزایش حضور در رسانه اجتماعی هم نیازمند ارزیابی، برنامه ریزی و طراحی مجدد انواع محتوای منتشر شده در هر شبکه اجتماعی هستیم.

اگر به دنبال روشی برای تقویت راهبرد بازاریابی در رسانه اجتماعی هستید؛ پس مطالب زیر برایتان مفید است.

محتواهای زیر را درون الگوهای بازاریابی شرکت خودتان در نظر بگیرید.

• بررسی سالیانه بودجه رسانه اجتماعی
• موضوعات هفتگی رسانه اجتماعی
• تصویر مورد نیاز برای رسانه اجتماعی
• نمودار دایره‌ای در مورد ترافیک رسانه اجتماعی
• تقویت و زمانبندی ارسال پست‌ها در رسانه اجتماعی

در ادامه ۱۰ الگو برای گزارشگری در حوزه رسانه اجتماعی و محتوای هر کدام را مرور می‌کنیم.

۱.پرسش‌های رسانه اجتماعی

در الگوی زیر فهرستی از پرسش‌ها مطرح شده‌اند تا بتوانید پلتفرم رسانه اجتماعی مناسب شرکت خودتان را پیدا کنید.

هنگامیکه تاکتیک‌های رسانه اجتماعی مناسب طرح بازاریابی خودتان را پیدا کردید؛ حالا باید کانال‌های مناسب کسب و کارتان را پیدا کنید. الگوی فوق دراین زمینه مناسب است.

۲. تعطیلات هشتگی

اگر در طرح بازاریابی خودتان از رسانه اجتماعی بهره می‌برید می‌توانید از تعطیلات هشتگی برای ایده پردازی استفاده کنید.

این تعطیلات روش فوق العاده‌ای برای پر کردن برنامه زمانبندی انتشار محتوا در رسانه اجتماعی است. با این الگو فهرستی از تمامی تعطیلات هشتگی در طول یک سال را تهیه می‌کنید.

۳. برنامه زمانی برای لایو فیسبوکی

اگر لایو فیسبوک را به عنوان یکی از تاکتیک‌های بازاریابی در نظر گرفته‌اید، الگوی فوق به شما کمک می‌کند تا تقویم محتوای سر دبیری را طراحی کنید. با این الگو، می‌دانید که در لایو فیسبوک چه کاری را در چه زمانی باید انجام دهید.

۴. الگوریتم پست اینستاگرام

آیا می‌خواهید به طور مرتب از اینستاگرام استفاده کنید؟ آیا می‌خواهید میزان فالورهایتان را افزایش دهید؟ با الگوی فوق می‌توانید پست‌های اینستاگرام را سازماندهی کنید تا هر فردی در تیم بازاریابی بداند که چه پست‌هایی را در چه زمانی منتشر خواهند شد.

بعلاوه طبق الگوی فوق می‌توانید هزینه‌ها و کمپین تبلیغاتی را هم سازماندهی کنید.

۵.الگوی پولی رسانه اجتماعی

در الگوی فوق هزینه کمپین‌های رسانه اجتماعی و بودجه مرتبط با آنرا در فایل اکسل ثبت کنید. از این رو بودجه بندی ماهیانه هم به طور خودکار صورت می‌گیرد. پول صرف شده را در ردیف بودجه ماهیانه قرار دهید. گزارش بودجه سالیانه هم به طور خودکار مقدار هزینه صرف شده و مقدار بودجه بابت هر کمپین را مشخص می‌کند.

با الگوی فوق می‌توانید بودجه سالیانه و ماهیانه بابت تقویم محتوای رسانه اجتماعی را سازماندهی کنید.

۶.حسابرسی رسانه اجتماعی

آیا حسابرسی رسانه اجتماعی را انجام داده‌اید؟ از الگوی فوق برای جمع آوری مؤلفه‌های مناسب استفاده کنید.

۷.تقویم سردبیری رسانه اجتماعی

با این الگو می‌توانید تقویم سردبیری رسانه اجتماعی را سر و سامان دهید. برای مثال می‌توانید پست‌های اجتماعی برای هر پلتفرم را در آن لحاظ کنید تا تیم بداند که چه کاری در چه روزی در حال انجام است.

۸.اندازه تصویر در رسانه اجتماعی

تیم شما با این الگو، جدیدترین اندازه‌های تصویر در رسانه اجتماعی را در اختیار دارد. این الگو حاوی اندازه‌های تصاویر برای تمامی پلتفرم‌های رسانه اجتماعی اصلی از جمله فیسبوک، اینستاگرام او توئیتر است.

۹.پروپزال بازاریابی در رسانه اجتماعی

با الگوی فوق، پروپزالی جهت بازاریابی در رسانه اجتماعی تهیه می‌کنید که اهداف رسانه اجتماعی، چشم انداز کاری و تاکتیک‌های اجرایی را در بر می‌گیرد.

۱۰.الگوی گزارشگری رسانه اجتماعی

با الگوی فوق در یک فایل پاور پوینت به گزارشگری رسانه اجتماعی، دسترسی پیدا خواهید کرد. اگر به دنبال استفاده از رسانه اجتماعی در طرح بازاریابی هستید؛ با این الگوی گزارشگری، پیشرفت خودتان را رصد خواهید کرد.