این روزها بازار داغ رقابت در هر صنف و حوزهای نمایان است. حقیقت این است که در دنیای تجارت، هر وقت ماهی را از آب بگیرید، دیگر تازه نیست؛ چراکه تا درنگ کنید، رقبا از شما پیشی میگیرند و برگ برنده را به دست میآورند. اینجاست که باید گفت تا تنور داغ است، باید نان را بچسبانید. تبلیغات هم حکم تنور داغ را دارد که هر مؤسسه، سازمان و شرکتی برای معرفی خود ناگزیر به استفاده از آن است. اما تبلیغات دقیقاً چیست، چرا مهم است و به چه شکلهایی قابل اجرا است؟
تبلیغات چیست؟
پیش از هر چیز، ارائه تعریفی از چیستی تبلیغات به درک عمیقتر آن کمک میکند. پس بیایید ببینیم تبلیغات چیست: تبلیغات به اقداماتی در هر شکل، اندازه و شیوه گفته میشود که برای آگاهی بخشیدن و معرفی به افراد انجام میشود تا برند، محصول یا خدمات مدنظر، بیش از گذشته به دیگران شناخته شود. تبلیغات معمولاً پیامی است کوتاه و جذاب که باید قانعکننده باشد و هدف آن جلب توجه مشتریان برای خرید محصولات یا استفاده از خدمات یک شرکت است.
به نظر ضروری میرسد که یک تبلیغ پیش از هر چیز، دو فاکتور طلایی سرعت و کیفیت خدمات را تضمین کند و آن را برای مشتریان و متقاضیان خود به نمایش بگذارد. به عبارت دیگر، چنانچه تبلیغاتی اولین و سریعترین خدمات را ارائه دهد و مهمتر آنکه خوب هم ارائه دهد، موفق خواهد شد تا نظر و اعتماد مشتری را جلب کند.
تبلیغات در عصرهای مختلف
تاریخچهی اولین آگهیها به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردد؛ هنگامی که نگارههای سنگی تنها شیوه انتشار و تبلیغ بوده است. سنگنگارهها معمولاً برای تبلیغ حمامهای عمومی بهکار میرفت.
مردم مصر، روم و آتن که نسبت به سایر تمدنها وضعیت پیشرفتهتری داشتند، هر کدام شیوهای را برای تبلیغات اتخاذ کرده بودند. در مصر باستان مردم با شکل، خط و تصویر اطلاعرسانیها را بر روی پاپیروس که نوعی صمغ گیاهی بود، مینوشتند. البته در طول تاریخ، اطلاعرسانیها فقط به نوشتن محدود نبود. حتما در فیلمهای تاریخی دیدهاید که جارچیها اطلاعیههای مهم و اساسی دربار را به شیوه شفاهی تبلیغ میکردند.
با گذر از دوران باستان و با اختراع صنعت چاپ در آلمان توسط گوتنبرگ، همزمان تحولی عظیم در تبلیغات رخ داد. با چاپ اولین کتاب، مطبوعات و نوشتههای چاپی که در نوع خود جدید و متفاوت بودند، به بازار عرضه شدند. به نوعی، روزنامهها در قرون ۱۸ و ۱۹، کارکرد شبکههای اجتماعی را داشتند؛ البته با سرعتی کمتر و در عین حال قابل قبول.
در سال ۱۸۹۸ میلادی، با اختراع رادیو توسط مارکونی، مهندس برق ایتالیایی که برنده جایزه نوبل شد، تحولی چشمگیر در خصوص نحوۀ جدید اطلاعرسانیها رخ داد. در سال ۱۹۲۲، باز هم ایتالیاییها در این عرصه پا پیش گذاشتند و تلویزیون توسط کازلی، دانشمند ایتالیایی، اختراع شد.
در مجموع، با اختراع ماشینهایی همچون رادیو و تلویزیون و همزمان اتومبیلهای موتور احتراقی، بیلبوردها به سایر شیوههای تبلیغات افزوده شد. در قرن ۲۱، شیوههای جدید تبلیغات روز به روز گسترش پیدا کرد و حالت رقابتی به خود گرفت. به طوری که دستهبندی و انواع آن شکل گرفت و امروز متقاضیانی که سعی در معرفی کردن محصول یا خدمات خود دارند، انتخاب میکنند که چه شیوهای از آن را برای معرفی محصول خود برگزینند.
نقش تبلیغات تجاری در کسب و کار
تبلیغات تجاری در دو وجه مورد بررسی قرار میگیرند: وجه اول برای مشتریان؛ وجه دوم برای کسبوکار.
برای مشتریان
اگر تبلیغات رضایت و نظر مشتریان را جلب کند، میتوان آن را تبلیغی موفق دانست. برای رسیدن به این مهم، معمولا یک آژانس بازاریابی، چند مورد اساسی را در مورد مشتریان مدنظر قرار میدهد که به سه مورد از اساسیترین آنها اشاره میکنیم:
راحتی
تبلیغات هدفمند فرآیند تصمیمگیری مشتری را آسانتر میکنند، زیرا آنها را با نیازها و راه حل رفع آنها آشنا میکنند.
آگاهی
تبلیغات به مشتریان در مورد محصولات مختلف موجود در بازار و ویژگیهای آنها آموزش میدهند. این دانش به مشتریان کمک میکند تا محصولات مختلف را مقایسه کنند و بهترین محصول را برای خود انتخاب کنند.
کیفیت بهتر
برندها خودشان و ویژگی بارز محصولاتشان را تبلیغ میکنند. این امر کیفیت بهتری را برای مشتریان تضمین میکند؛ زیرا هیچ برندی نمیخواهد پول خود را برای تبلیغات نادرست هدر دهد.
برای کسب و کار
یک تبلیغ موفق بعد از رضایت مشتری، رونق کسب و کار را در پی دارد. در واقع، یک تبلیغ مؤثر و جذاب از طریق عوامل متعددی سبب میشود تا کسبوکار رونق گیرد. این عوامل شامل موارد زیر است:
آگاهی
تبلیغات باعث افزایش آگاهی از برند و محصول در بین افراد بازار هدف میشود.
تصویر برند
تبلیغات هوشمندانه به کسبوکار کمک میکند تا تصویر برند و شخصیت برند مورد نظر، در ذهن مشتریان شکل داده شود.
تمایز محصول
تبلیغات به کسبوکار کمک میکند تا محصول خود را از محصولات رقبا متمایز کند و ویژگیها و مزایای آن را به مخاطبان هدف منتقل کند.
افزایش حسن نیت
تبلیغات، چشمانداز و اهداف آتی برند را تکرار میکند و حسن نیت برند را در بین مشتریانش افزایش میدهد.
رابطه تبلیغات با سایر فعالیتهای بازاریابی
این درست است که هدف بازاریابی و تبلیغات در یک راستا است و هر دو سعی دارند که مشتری را متقاعد به خرید محصول کنند، اما تبلیغات و بازاریابی تفاوتهایی با یکدیگر دارند. به دلیل رابطه تنگاتنگی که بازاریابی و تبلیغات دارند، بسیاری از افراد در مشاغل خرد، این دو را یکی میدانند و حتی به جای یکدیگر بکار میبرند، اما در مشاغل کلان و در معنای دقیقتر، باید گفت که تبلیغات زیرمجموعهای از بازاریابی محسوب میشود.
اگرچه این دو مفهوم به هم مرتبط هستند، اما هر دو با جنبههای مختلف فرآیند فروش سر و کار دارند. در واقع بازاریابی به سمت تاکتیکها و استراتژیهای زیربنایی درگیر در فروش کالاها و خدمات هدفگذاری شده است؛ در حالیکه تبلیغات بخشی از استراتژی بازاریابی است که یک شرکت برای فروش محصولات و خدمات خود از آن استفاده میکند.
جذب مشتری با تبلیغات اثربخش
سازمانها و شرکتها با سه هدف اصلی، از تبلیغات اثربخش برای افزایش جذب مشتریان خود استفاده میکنند. این سه هدف را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
۱) اطلاعرسانی در مورد نام تجاری
از تبلیغات برای افزایش آگاهی از برند و قرار گرفتن در بازار هدف استفاده میشود. اطلاع رسانی به مشتریان بالقوه در مورد برند و معرفی محصولات اولین قدم برای دستیابی به اهداف تجاری است.
۲) اعتمادسازی و متقاعد کردن
متقاعدکردن و جلب اعتماد مشتریان برای انجام یک کار خاص، یکی از اهداف برجسته تبلیغات است. این کارها ممکن است شامل خرید یا تست کردن محصولات، معرفی برند، ایجاد نگرش مطلوب نسبت به برند و … باشد.
۳) یادآوری و تقویت پیام برند
به عنوان یکی دیگر از اهداف تبلیغات، میتوان به تقویت پیام برند و اطمینان بخشیدن به مشتریان در مورد اهداف برند اشاره کرد.
البته نمیتوان گفت اهداف یک تبلیغ اثربخش، به این سه مورد خلاصه میشود؛ بلکه، اهداف دیگری را هم دنبال میکند که به نوعی زیرمجموعه این سه هستند و عبارتاند از:
- افزایش فروش با نام تجاری
- ایجاد تقاضای بیشتر
- گسترش پایگاه مشتریان
- تغییر نگرش مشتریان
دستهبندی های مختلف تبلیغات
تبلیغات میتواند یک پیام بازرگانی ۳۰ ثانیهای، یک صدای آهنگ جذاب و یا یک شعار زیرکانه باشد؛ اما این سادهترین نگاه است. اغراق نیست اگر بگوییم که ما با تبلیغات احاطه شدهایم؛ حتی اگر مردم از آن آگاه نباشند.
در دنیای امروز، تبلیغات از هر رسانهای برای رساندن پیام استفاده میکند و این کار را از طریق تلویزیون، چاپ (روزنامهها، مجلات و…)، رادیو، مطبوعات، اینترنت، فروش مستقیم، احتکار، پستها، مسابقات، حمایتهای مالی، پوسترها، لباسها، رویدادها، رنگها، صداها، تصاویر و حتی خود مردم انجام میدهد.
فعالیتهای تبلیغاتی را میتوان باتوجه به «میزان نفوذ» آنها به سه دسته تقسیم کرد که در ادامه، توضیحاتی در خصوص هر یک از آنها ارائه میدهیم:
تبلیغات بالای خط Above the line advertising))
این نوع تبلیغ شامل فعالیتهایی میشود که عمدتاً هدفمند نیستند و دامنه وسیعی دارند. نمونههایی از تبلیغات بالای خط عبارتاند از: تلویزیونی، رادیویی و روزنامه.
تبلیغات زیر خط Below the line advertising))
این نوع تبلیغ شامل فعالیتهای متمرکز بر یک گروه هدف خاص میشوند. نمونههایی از تبلیغات زیر خط عبارتاند از: طراحی بیلبورد، اسپانسر شدن برای تیمهای ورزشی و …
تبلیغات خطی Through the line))
این نوع تبلیغات شامل فعالیتهایی میشود که به سمت ایجاد برند میروند و از استراتژیهای تبلیغاتی هدفمند (شخصی) استفاده میکنند. نمونههایی از تبلیغات خطی عبارتاند از: تبلیغ مبتنی بر کوکی، استفاده از استراتژیهای دیجیتال مارکتینگ.
در دستهبندی دیگری از تبلیغات میتوان آن را به دو دسته آنلاین و آفلاین، تقسیمبندی کرد. هر یک از این دو دستهبندی، زیرمجموعههایی دارند که در ادامه اشاره خواهیم کرد.
تبلیغات آفلاین
تبلیغ آفلاین شیوهای است که خارج از فضای مجازی و اینترنت فعالیت میکند. این شیوه در واقع شیوه سنتی محسوب میشود که امروزه با پیشرفت تکنولوژی میتواند در عین قدیمی بودن، با بهرهگیری از ایدههای خلاق جدید، برای جذب مشتری مفید واقع شود.
باید در نظر داشته باشیم با وجود اینکه شیوههای آنلاین این روزها بیشتر مورد توجه هستند، اما تعداد بسیاری هستند که باز هم به شیوههای آفلاین اعتماد بیشتری دارند؛ از این رو نباید شیوه آفلاین تبلیغات را دست کم گرفت. از زیرمجموعههای این دسته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تبلیغات چاپی
این دسته شامل موارد چاپی مانند: بروشورها، راهنماها و اعلامیهها میشود. شرکتها میتوانند آگهیهایی را در روزنامههای محلی، قرار دهند تا مشتریان یک مکان جغرافیایی را هدف قرار دهند. در این زمینه، مجلات تخصصی میتوانند به یک شرکت کمک کنند تا به گروه یا نوع خاصی از افراد دسترسی پیدا کند.
بهعنوان مثال، شرکتی که تجهیزات ورزشی میفروشد، برای علاقهمندان به این زمینه، موضوعات ورزشی را در مجلات قرار میدهد؛ زیرا میدانند که مخاطبان آن بیشتر از محصول چنین شرکتی استقبال میکنند.
تبلیغات پست مستقیم
پست مستقیم نوع دیگری از تبلیغ است. بهعنوان مثال میتوان به بروشورها، کاتالوگها، خبرنامهها اشاره کرد. این رویکرد شرکتها را قادر میسازد تا بازار هدفمندتری را نسبت به سایر قالبهای تبلیغات چاپی شناسایی کنند. بهعنوان مثال، شخصی که یک آرایشگاه باز میکند، میتواند با یک بروشور، افتتاحیه خود را از این طریق اعلام کند؛ میتواند این بروشور را برای لیستی از ساکنان واقع در همسایگی این آرایشگاه بفرستند و تخفیفاتی را برای آنها در نظر بگیرد.
تبلیغات تلویزیونی
تبلیغات تلویزیونی نوعی تبلیغ پخشی محسوب میشود که در آن شرکتها محصولات یا خدمات خود را از طریق تلویزیون در ۲۰، ۳۰ یا ۶۰ ثانیه تبلیغ میکنند. اگرچه این شیوه ممکن است، پرهزینه باشد، اما شرکتها را قادر میسازد تا تبلیغ خود را به طور منظم تکرار کنند. هزینههای پخش تبلیغ تلویزیونی به دلیل عوامل زیر میتواند متفاوت باشد:
- طول تبلیغ
- زمان و روز
- گستره جغرافیایی
- تعداد شبکهها
اگرچه مصرفکنندگان ممکن است که از تماشای تلویزیون صرفنظر کنند، اما این روش همچنان بهعنوان یک روش مؤثر برای دستیابی به مخاطبان زیادی عمل میکند.
رادیو
رادیو شکل دیگری از تبلیغات پخشی است که تبلیغ را در زمان استراحت برنامه پخش میکند. مشتریان میتوانند در حین انجام سایر فعالیتها، مانند رانندگی یا انجام کارهای خانه، تبلیغات رادیویی را بشنوند. مانند تلویزیون، رادیو نیز امکان تکرار تبلیغات را فراهم میکند که میتواند به مصرفکنندگان شناخت بیشتری از شرکتها بدهد.
شرکتها میتوانند تحقیق کنند که چه ایستگاههای رادیویی در بین مشتریان هدف محبوب هستند. همچنین میتوانند بررسی کنند که این مشتریان در چه ساعاتی از روز بیشتر به رادیو گوش میدهند. بهعنوان مثال، آنها ممکن است سعی کنند در بازه زمانی صبح، زمانی که میدانند بسیاری از مشتریان خود با ماشین به محل کار خود خواهند رفت، تبلیغ کنند.
تبلیغات در فضای باز
تبلیغات در فضای باز به آن دسته از تبلیغاتی اطلاق میشود که مصرفکنندگان در خارج از خانه خود میبینند. در نتیجه گاهی اوقات به این شیوه، تبلیغات خارج از منزل نیز گفته میشود. بهعنوان مثال میتوان به بیلبوردهایی که در مکانهای عمومی یا در وسایل حملونقل عمومی دیده میشوند (مانند کنارههای اتوبوس یا داخل واگنهای مترو) اشاره کرد.
هدف تبلیغات در فضای باز، جلب توجه جمعیت زیادی است و به کسبوکارها کمک میکند تا در یک مکان جغرافیایی آگاهی از برند ایجاد کنند. معمولاً مدت زمانی که مصرفکننده برای مشاهدهی این نوع تبلیغات صرف میکند، محدود است. به همین علت از تصاویر پررنگ و کلمات کمتری استفاده میکنند تا محتوا به راحتی قابل درک باشد.
تبلیغات چریکی
تبلیغات چریکی که عموماً کمهزینه هستند، از تکنیکهای خلاقانه برای جلبتوجه استفاده میکنند. یک استراتژی رایج در این دسته، تبلیغات محیطی است که در آن یک تبلیغ را در مکانهای عمومی با استفاده از روشی غیر متعارف قرار میدهند. این نوع تبلیغات گاهی باعث تعامل یا مشارکت عمومی میشود. بهعنوان مثال، تبلیغات ممکن است افراد را تشویق کند که با تبلیغ عکس بگیرند و آن را با استفاده از یک هشتگ در شبکههای اجتماعی منتشر کنند.
تبلیغات قراردادن محصول
در شیوه قراردادن محصول، یک شرکت هزینه میپردازد تا محصول خود را در محتوای رسانهای، مانند یک برنامه تلویزیونی یا فیلم، جاسازی کند. محتوا گاهی به صراحت به محصول اشاره نمیکند، اما برای مخاطب قابل مشاهده است.
این روش میتواند به شرکتها کمک کند تا با احتیاط بیشتری به گروههای هدف دسترسی پیدا کنند. برای مثال، یک برند نوشابه ممکن است بخواهد نوجوانان را هدف قرار دهد. آنها میتوانند برای تبلیغ نوشیدنیهایشان از طریق قراردادن محصول در فیلمهای محبوب نوجوان، هزینه کنند و شخصیتهای فیلم، نوشابههای آن شرکت را بنوشند.
تبلیغات آنلاین
تبلیغات آنلاین، شیوهای است که در فضای مجازی و اینترنت به جذب مخاطب میپردازد. این شیوه که به نسبت شیوه آفلاین، جدیدتر است از شیوههای مدرن برای جذب مخاطب استفاده میکند. در این شیوه مخاطبان هدف با دقت بیشتری مورد بررسی قرار میگیرند و بازخورد و نتیجه آن سریعتر قابل مشاهده خواهد بود.
باتوجهبه اینکه امروزه اینترنت بسیار در دسترس مردم است، اغراق نیست اگر بگوییم هر روز به تعداد افرادی که به این شبکه جهانی دسترسی پیدا میکنند، افزوده میشود. این حقیقت است که استفاده مستمر از اینترنت در میان بزرگسالان در چند سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. این امر در خرید مردم نیز تأثیر بسزایی داشته است و نحوۀ خرید آنها، همراه با آن تغییر کرده است. بعضی از این تبلیغات آنلاین عبارتاند از:
تبلیغات در پادکست ها
در این شیوه، شرکتها میتوانند از پادکستها حمایت کنند یا تبلیغی برای محصولات یا خدمات خود در طول پادکست پخش کنند. به طور معمول، پادکستها تبلیغات را در ابتدا، وسط و انتهای قسمت پخش میکنند. شرکتها میتوانند تحقیق کنند که کدام پادکستها در بین مخاطبان هدفشان محبوبتر هستند.
تبلیغات موبایل
تبلیغات موبایلی از طریق هر دستگاه تلفن همراه با اتصال به اینترنت، مانند تلفن همراه یا تبلت، به دست مصرفکنندگان میرسد. این شیوه ممکن است از طریق رسانههای اجتماعی، در صفحات وب یا داخل برنامهها برای مصرفکنندگان ظاهر شوند. بهعنوان مثال، مشتری در حال انجام یک بازی موبایلی ممکن است تبلیغ بازیهای مشابه را در بین دورهای گیم پلی دریافت کند. مزیت این نوع تبلیغ، در آن است که اگر افراد تنظیمات مکان را فعال کنند، شرکتها میتوانند آنها را از طریق موقعیت جغرافیایی هدف قرار دهند.
روش دیگری که با تبلیغات موبایلی امکانپذیر است، ترکیب آن با تبلیغ چاپی با استفاده از کدهای QR است. وقتی مصرفکنندگان یک کد QR را در مجله میبینند، میتوانند آن را با استفاده از تلفن همراه خود اسکن کنند. سپس میتوانند به وبسایت برند مراجعه کنند تا کد تخفیفی به آنها تعلق گیرد.
تبلیغات رسانههای اجتماعی
شرکتها از تبلیغات رسانههای اجتماعی برای تبلیغ محصولات یا خدمات خود در پلتفرمهای مختلف استفاده میکنند که ممکن است بر اساس موقعیت جغرافیایی، گروه سنی یا عادات خرید بر روی دستیابی به مشتریان تمرکز کنند. کسبوکارهای امروزی همچنین از اینفلوئنسرهای آنلاین یا افراد مشهور برای ایجاد محتواهایی برای تبلیغ برند یا محصولات خود استفاده میکنند. این روشها ممکن است بهعنوان تکنیکهای مقرون به صرفهتری نسبت به کمپینهای تبلیغاتی کامل و جامع عمل کنند که کسبوکار را قادر میسازد تا آگاهی از برند خود را گسترش دهد.
تبلیغات جستجوی پولی
جستجوی پولی نوعی از تبلیغ آنلاین است که گاهی بهعنوان تبلیغات پرداخت به ازای کلیک (PPC) شناخته میشود. شرکتهایی که از تبلیغات PPC استفاده میکنند، تنها زمانی هزینه پرداخت میکنند که کاربران روی تبلیغ آنها کلیک کنند. آنها روی کلمات کلیدی خاصی که معمولاً مربوط به کسبوکارشان است، آگهی خود را در در موتورهای جستجو قرار میدهند. برای مثال، شرکتی که دوچرخههای تاشو میفروشد، کلمه کلیدی «دوچرخههای تاشو» را در پیشنهاد خود گنجانده است. هنگامی که کاربران آن عبارت را جستجو میکنند، محصولات شرکت بهعنوان یک تبلیغ در نتایج جستجو ظاهر میشوند.
تبلیغات بنری
تبلیغات بنری نوعی از تبلیغ آنلاین است که ممکن است شامل بنرهایی در بالا یا کنارههای صفحات وب باشد. تبلیغ بنری کاربران را تشویق میکند تا روی آنها کلیک کنند تا برای خرید به وبسایت شرکت منتقل شوند. این تبلیغات بهصورت آنلاین بسیار رایج هستند، اگرچه گاهی نادیده گرفتن آنها برای مصرفکنندگان آسان است.
تبلیغات در آژانسهای تبلیغاتی
دنیای تبلیغات، دنیایی است که توأمان چندین علم را یدک میکشد: علم اقتصاد، هنر، بازاریابی، روانشناسی و …؛ بنابراین میتوان گفت، ما با «صنعت» تبلیغات روبرو هستیم. صنعتی که متشکل از آژانس تبلیغاتی، رسانههای تبلیغاتی و مجموعهای از افراد مانند ویرایشگرها، مدیران برند، محققان، افراد خلاق، طراحان و… است. شرکتی که در حکم مشتری برای خدمات یا محصولات خود درخواست تبلیغ میدهد، میتواند از آژانسهای تبلیغاتی کمک بگیرد.
در این حالت شرکتها موظفاند تا به آژانس در مورد نام تجاری، تصاویر آن، ایدهآلها، ارزشهای آن شرکت و اهداف پیش رو توضیحاتی را در آگهی تبلیغاتی، ارائه دهند. آژانسها، ایدهها و مفاهیم را در قالب تصاویر، متن و گفتار برای برقراری ارتباط با مشتری تبدیل میکنند. پس از تایید مشتری، طبق رزرو انجام شده توسط واحد خرید رسانه آژانس، تبلیغات روی آنتن میرود.