وقتی به خرید گوشی جدید فکر می‌کنید، ممکن است به مشخصات دوربین، عمر باتری، کیفیت نمایشگر و فضای ذخیره‌سازی توجه نشان بدهید. با این حال، تراشه‌ی گوشی معمولا آنچنان که باید و شاید جلب توجه نمی‌کند. تراشه مغز گوشی محسوب می‌شود. با وجود اینکه بیشتر گوشی‌های اندرویدی از تراشه‌های شرکت کوالکام و مدیاتک استفاده می‌کنند، اما در این میان برخی شرکت‌ها هم از تراشه‌های اختصاصی بهره می‌برند.
چرا برخی شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تراشه‌های لازم خود را طراحی و تولید کنند و چنین کاری چه مزایایی به همراه دارد؟
دلایل طراحی تراشه‌های اختصاصی
برخی سازندگان گوشی‌های هوشمند در زمینه‌ی طراحی و ساخت تراشه‌های اختصاصی سابقه‌ی زیادی دارند ولی برخی دیگر تازه این کار را شروع کرده‌اند. اگرچه استفاده از تراشه‌های ساخت دیگر چیپست‌ها برای گوشی‌های اندرویدی پدیده‌ی رایجی است، چنین چیپست‌هایی معمولا به اندازه‌ی تراشه‌های اختصاصی همان سطح کنترل و بهینه‌سازی را ارائه نمی‌دهند.
برای مقابله با این مشکل، غول‌های فناوری بودجه‌ی هنگفتی را برای طراحی تراشه‌های لازم خود اختصاص داده‌اند. در ادامه به ۴ مزیت این رویکرد می‌پردازیم.
۱. کاهش هزینه برای مزیت رقابتی
شاید بارزترین و مهم‌ترین مزیت تراشه‌ی اختصاصی بحث کاهش هزینه باشد. تراشه‌ها قطعات گران‌قیمتی محسوب می‌شوند و خرید آن‌ها از شرکت‌های دیگر هزینه‌ی ساخت گوشی را افزایش می‌دهد. شرکت‌هایی مانند کوالکام و مدیاتک تقریبا تمام بازار گوشی‌های اندرویدی را در دست گرفته‌اند و یک نوع انحصار ایجاد کرده‌اند که منجر به افزایش قیمت تراشه‌ها شده است.
با توجه به محدود بودن تعداد تولیدکنندگان تراشه‌ها، سازندگان آن‌ها برای افزایش سود دریافتی می‌توانند قیمت این قطعات را افزایش بدهند. ساخت تراشه‌های اختصاصی در بلندمدت می‌تواند نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها ایفا کند. از طرف دیگر اگر هزینه‌ی تراشه کاهش پیدا کند، شرکت‌ها می‌توانند گوشی را با قیمت پایین‌تری به دست کاربران برسانند. هرچقدر هم قیمت‌ها پایین‌تر باشد، احتمالا فروش گوشی‌های مدنظر افزایش پیدا می‌کند.
۲. بهتر شدن بهینه‌سازی نرم‌افزاری
برخی گوشی‌های اندرویدی در بهترین حالت از ۳ سال آپدیت اندروید پشتیبانی می‌کنند ولی اپل ۵ سال آپدیت iOS را برای گوشی‌های خود ارائه می‌دهد. تراشه‌های ساخت دیگر شرکت‌ها معمولا محدودیت‌های زیادی را برای آپدیت گوشی‌های اندرویدی ایجاد می‌کنند. به دلیل همین محدودیت، شرکت‌ها با طراحی تراشه‌های اختصاصی می‌توانند برای مدت بیشتری آپدیت‌های نرم‌افزاری ارائه دهند.
کوالکام برای اسنپدراگون ۸۸۸ تلاش کرد که طول عمر این تراشه را افزایش دهد. اما در نهایت همچنان از همان ۳ سال آپدیت اصلی اندروید پشتیبانی می‌کند و فقط حالا می‌تواند ۴ سال آپدیت امنیتی دریافت کند. طراحی تراشه‌های اختصاصی کنترل بیشتری بر محصول نهایی ایجاد می‌کند و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد پشتیبانی نرم‌افزاری را گسترش دهند.
۳. سفارشی‌سازی هسته‌های پردازنده
با طراحی تراشه‌های اختصاصی، شرکت‌ها می‌توانند عملکرد هسته‌های پردازنده را هم تغییر دهند که این کار می‌تواند منجر به بهبود عملکرد کلی گوشی شود. شرکت‌هایی مانند کوالکام و مدیاتک برای طراحی تراشه‌های خود باید به نیازهای شرکت‌های مختلفی توجه نشان دهند، اما یک تراشه‌ی اختصاصی با توجه به نیازهای فقط یک شرکت طراحی می‌شود.
از مزایای بهینه‌سازی بهتر یک تراشه می‌توانیم به عمر باتری بیشتر، مدیریت بهتر حافظه رم، امکانات بیشتر برای پردازش‌های تصاویر و دیگر موارد این‌چنینی اشاره کنیم. کوالکام و مدیاتک درباره‌ی هسته‌ی پردازنده‌های خود ویژگی‌های متفاوتی را در اولویت قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال تراشه‌های کوالکام به داشتن پردازنده‌های گرافیکی بسیار قدرتمندی شهرت دارند. به همین خاطر شرکت‌هایی که در کنار گرافیک فوق‌العاده خواستار پردازنده‌ی بهتری هستند، نمی‌توانند به خواسته‌ی خود برسند.
سازندگان گوشی‌های هوشمند با استفاده از تراشه‌های اختصاصی می‌توانند هسته‌های پردازشی را برای برخی وظایف به‌خصوص بهینه‌سازی کنند. به‌عنوان مثال، گوگل در کنار تراشه‌ی اصلی، طی سال‌های گذشته برخی چیپ‌های اختصاصی را برای انجام تعدادی کار به‌خصوص طراحی کرده است. مثلا می‌توانیم به Pixel Visual Core اشاره کنیم که برای بهبود پردازش تصویر مورد استفاده قرار می‌گرفت و چیپ TPU هم در زمینه‌ی بهبود عملکرد گوگل اسیستنت انجام وظیفه می‌کرد.
۴. کنترل بیشتر بر تجربه‌ی کاربر
تمام مزایایی که اشاره کردیم، در نهایت کنترل شرکت‌ها بر تجربه‌ی کاربران را افزایش می‌دهند. اپل سال‌هاست برای گجت‌های خود مانند آیفون و آیپد چنین کاری را انجام می‌دهد و با کنترل گسترده روی سخت‌افزار و نرم‌افزار محصولات خود، تجربه‌ی کاربری بهینه‌ای را برای مشتریان خود به ارمغان می‌آورد.
در حالی که تراشه‌ی ساخت شرکت ثالث می‌تواند محدودیت‌های مختلفی را برای سازندگان گوشی‌های هوشمند تحمیل کند، تراشه‌های اختصاصی به شرکت‌ها این آزادی را می‌دهند که ویژگی‌های موردنظر خود را اولویت‌بندی و انتخاب کنند. به‌عنوان مثال برای گوگل قابلیت‌های مربوط به گوگل اسیستنت و پردازش تصاویر اهمیت بسیار زیادی دارد.
طراحی تراشه‌های اختصاصی می‌تواند منجر به جذاب‌تر شدن شرکت موردنظر شود زیرا با این کار قادر ارائه‌ی ویژگی‌های منحصربه‌فردی خواهد بود. علاوه بر این، هرچقدر وابستگی شرکت‌ها برای تأمین قطعات کلیدی کمتر شود، به نفع آن‌ها است.
افزایش شمار تراشه‌های اختصاصی
در اکوسیستم اندروید سامسونگ اولین شرکتی بود که این کار را شروع کرد. در سال ۲۰۱۰، اولین تراشه‌ی اختصاصی سامسونگ عرضه شد. طی یک دهه‌ی گذشته، تراشه‌های اگزینوس مسیر پر پیچ و خمی را پشت سر گذاشته‌اند ولی در کل روند بهبود آن‌ها همچنان ادامه دارد.
بعد از سامسونگ، هواوی در سال ۲۰۱۲ با معرفی تراشه‌ی Hi3620 به دنیای تراشه‌های اختصاصی قدم گذاشت. با وجود اینکه تراشه‌های هواوی طی این سال‌ها موفقیت‌های قابل‌توجهی را به دست آورده‌اند، اما به دلیل تحریم‌های آمریکا امکان تولید تراشه‌های پیشرفته‌ی خود را از دست داده و بخش تراشه‌سازی این شرکت دیگر شباهت چندانی به روزهای اوج خود ندارد.
همان‌طور که گفتیم، طی سال‌های گذشته گوگل چند چیپ جانبی را طراحی کرده که در کنار تراشه‌ی اصلی انجام وظیفه می‌کردند. اما این شرکت مدتی قبل رسما اعلام کردند که گوشی‌های سری پیکسل ۶ برای اولین بار همراه با تراشه‌ی اختصاصی این شرکت راهی بازار خواهند شد. باید ببینیم این تراشه‌ی گوگل در مقایسه با رقبا چه حرفی برای گفتن دارد.
یکپارچگی اکوسیستم
شرکت‌های کوالکام و مدیاتک جایگاه مهمی در بازار تراشه‌ها دارند و این فعالیت شرکت‌ها حداقل در آینده‌ی نزدیک خطر مهمی برای آن‌ها محسوب نمی‌شود. باید خاطرنشان کنیم طراحی تراشه‌های اختصاصی کار بسیار پیچیده‌ای است و به بودجه‌ی چندین میلیارد دلاری نیاز دارد. به همین خاطر در حالی که غول‌های فناوری مانند سامسونگ و گوگل در این راه قدم می‌گذارند، بسیاری از شرکت‌ها چاره‌ای جز خرید تراشه از کوالکام و مدیاتک ندارند.
در حال حاضر، در اروپا و آمریکا بیشتر گوشی‌های اندرویدی مبتنی بر تراشه‌های کوالکام هستند اما در دیگر مناطق جهان، تراشه‌های مدیاتک حضور قابل‌توجهی دارند. با این حال با توجه به ورود گوگل به این عرصه، شاید برخی شرکت‌های دیگر هم وسوسه شوند تا شانس خود را در این زمینه امتحان کنند.
برای کاربران عادی، یک چیز مسلم است؛ فناوری به مرور زمان ارزان‌تر می‌شود. در بازار گوشی‌های هوشمند رقابت بسیار شدیدی جریان دارد و به همین خاطر شرکت‌ها برای دوام آوردن به دنبال ارائه‌ی امکانات بیشتر با قیمت پایین‌تر هستند.
عالی