به گزارش خبرنگار حوزه دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، پیشرفت فناوری در جهان و در کشور ایران باعث شده است که استفاده از اینترنت از اهمیت ویژه‌ای در زندگی مردم برخوردار شده و به جنبه‌های بسیار زیادی از زندگی نفوذ کند به طوری که امروزه زندگی کردن بدون استفاده از اینترنت و امکانات موجود در این فضا برای انسان سخت است. به تازگی شیوع ویروس کرونا در جهان و تعطیلی مراکز مختلف کشور‌های دنیا به تاثیر فناوری اطلاعات و استفاده از اینترنت در زندگی افراد دامن زده و حتی بخش‌هایی از فعالیت‌های انسان که ارتباط کمتری با این فناوری داشتند را به شدت به خود محتاج کرده است.
یکی از جنبه‌های زندگی مردم که اینترنت و فناوری اطلاعات تاثیر شایانی بر آن داشت، خرید کردن بود؛ در گذشته امکان خرید کردن برای افراد عادی بیشتر در شهر و استان محل سکونت خودشان میسر بود، اما با افزایش سطح دسترسی‌ها و از بین رفتن بسیاری از محدودیت‌ها در فضای مجازی، امروزه خرید کردن از هر شهر یا استانی در سرتاسر یک کشور و حتی خارج از کشور به وسیله اینترنت به راحتی امکان پذیر است.
در همین راستا مشاغل جدیدی برای معرفی بهتر کالاها به مردم و همچنین سهولت بیشتر در انجام فرایند خرید اینترنتی با عنوان «فروشگاه‌های اینترنتی» پدید آمده و به خاطر خدماتی که ارائه می‌دادند بسیار مورد استقبال طرفداران این سبک از خرید قرار گرفتند.
چندی پیش شکایاتی از سوی مشتریان این فروشگاه‌های اینترنتی در فضای مجازی مطرح شد به این صورت که برخی از دریافت کالایی متفاوت از آن چیزی که در سایت فروشگاه ثبت سفارش کرده بودند خبر دادند و برخی از گرانفروشی نزدیک به دو برابری اجناس در فروشگاه‌های اینترنتی شکایت کردند.
در ادامه مستنداتی از شکایات کاربران فضای مجازی درباره خریدهای اینترنتی را مشاهده می‌کنید:
فرار از مصاحبه وقتی پای ضرر در میان است!
پس از انتشار این شکایات باشگاه خبرنگاران در مصاحبه‌هایی با مسئولان مربوطه، به پیگیری تفاوت قیمت یک محصول مشابه در فروشگاه‌های مختلف اینترنتی تا سقف یک میلیون تومان پرداخت.
یکی از فروشگاه‌های اینترنتی که شکایت زیادی از آن در فضای مجازی ثبت شده بود فروشگاه «دیجی‌کالا» بود که هم در زمینه خطا در ارسال اجناس به دست مشتری و هم در زمینه تفاوت باورنکردنی قیمت اجناس با دیگر فروشگاه‌ها مورد هجمه قرار گرفته بود.
پس از تماس خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با تلفن گویای این فروشگاه و درخواست مصاحبه با یکی از مسئولان «دیجی‌کالا»، اپراتور این فروشگاه با تندی اعلام کرد که امکان مصاحبه با مسئولان این فروشگاه اینترنتی فراهم نبوده و خبرنگار فقط از طریق ارسال ایمیل می‌تواند با این مرکز مرتبط شود که فرایند پاسخ دهی به آن بسیار طولانی است.
تأمین‌کنندگان کالاهای فروشگاه‌های اینترنتی، قیمت اجناس را تعیین می‌کنند
با پیگیری‌های انجام شده مصاحبه‌ای با مسئول یکی از فروشگاه‌های اینترنتی فعال کشور ترتیب داده شد؛ در این مصاحبه به بررسی فرایند قیمت‌گذاری و اعلام نرخ اجناس بر روی سایت فروشگاه اینترنتی پرداخته شد:
علی شفایی مسئول یکی از فروشگاه‌های اینترنتی فعال در کشور گفت: تعداد زیادی از فروشگاه‌های اینترنتی، تأمین کننده و دارنده تمام کالاهایی که عرضه می‌کنند و به فروش می‌رسانند نیستند، بلکه کالاها توسط تأمین کننده در فروشگاه اینترنتی عرضه می‌شود؛ البته در برخی موارد ممکن است فروشگاهی برای خود به صورت مجزا فروش اینترنتی راه‌اندازی کرده باشد که در این صورت کالای مورد نیازش را خودش تأمین می‌کند.
شفایی تصریح کرد: قیمت اجناسی که در هر فروشگاه اینترنتی ارائه می‌شود توسط تأمین کننده تعیین می‌شود؛ فروشگاه اینترنتی صرفاً بستری برای معرفی کالا از فروشنده به خریدار و واسطه‌ای بین این دو طرف محسوب می‌شود.
او ادعای اینکه دلیل تفاوت قیمت اجناس کالای مشابه در فروشگاه‌های اینترنتی مختلف، سود آن فروشگاه است را نفی کرد و ادامه داد: سود فروشگاه به صورت ثابت مانند سال‌های گذشته بر روی کالا اعمال می‌شود و در افزایش قیمت محصولات تأثیری ندارد.
شفایی گفت: سودی که در حال حاضر توسط فروشگاه اینترنتی بر روی کالا اعمال می‌شود مانند گذشته بوده و حتی از سال گذشته افزایش نیافته است، زیرا در فضای رقابتی موجود اعمال سودهای کلان بر قیمت کالاها فقط باعث دفع مشتری و سوق دادن او به سمت خرید از فروشگاه‌های دیگر می‌شود.
مسئول فروشگاه اینترنتی بیان کرد: وقتی تأمین‌کننده قیمتی را روی کالا می‌گذارد اگر ما بخواهیم قیمت را پایین‌تر از قیمت عنوان شده عرضه کنیم باعث ضرر می‌شود و باید مابه‌التفاوت آن را خودمان پرداخت کنیم و همچنین اگر بخواهیم آن کالا را غیرفعال کنیم، کسب‌وکارمان دچار اختلال می‌شود؛ پس ما در خریدوفروش اینترنتی ناچاریم سود ناچیزی را بر روی قیمتی که از تأمین کننده دریافت می‌کنیم اعمال کرده و در فروشگاه خود عرضه کنیم.
شفایی درباره دلیل تفاوت قیمت کالاهای مختلف و گران شدن روزافزون آن‌ها توضیح داد: تعیین قیمت‌ها، تفاوت آن‌ها و گرانی کالاها به دلیل فعالیت دلال‌ها و تأمین کننده‌هایی است که قیمت‌ها را به فروشگاه‌های اینترنتی عرضه می‌کنند.
او با اشاره به نبود نظارت بر روی عملکرد تأمین‌کنندگان عنوان کرد: سازوکار فعالیت اکثر فروشگاه‌های اینترنتی فعال در کشور در حال حاضر به همین منوال است؛ ما هم مجبور هستیم از خواسته‌های تأمین‌کنندگان کالاها تبعیت کنیم.
مسئول فروشگاه اینترنتی افزود: اگر بخواهیم خلاف خواسته این دلالان و تعیین کنندگان قیمت عمل کنیم باید فروشگاه اینترنتی را بسته و به کسب‌وکار خود پایان دهیم.
مسئول فروشگاه اینترنتی درباره نوسان شدید قیمت‌ها در بازار گفت: متأسفانه در حال حاضر قیمت‌ها به شدت در حال افزایش، تغییر و نوسان است؛ در گذشته قیمت‌ها به این صورت بود که از لیست ارسال شده توسط تأمین کننده تا ارسال لیست بعدی قیمت‌ها ثابت بود، اما در حال حاضر ما باید برای فروش هر جنس با تأمین کننده تماس گرفته و قیمت لحظه‌ای آن را بپرسیم. تأمین کننده فهرستی را برای ما ارسال می‌کند و قیمت لحظه‌ای آن را مشخص می‌کند.
شفایی اعلام کرد که دلیل تفاوت شایان قیمت کالاهای مشابه در فروشگاه‌های اینترنتی مختلف، به روز رسانی نشدن لحظه‌ای قیمت‌های سایت است.
او همچنین درباره فعالیت فروشگاه اینترنتی «دیجی‌کالا» عنوان کرد: دیگر فروشگاه‌های اینترنتی را نباید با دیجی‌کالا مقایسه کرد، زیرا این فروشگاه در حال حاضر بر اساس عملکردی فعالیت می‌کند که در هیچ یک از فروشگاه‌های اینترنتی سطح کشور چنین سیستمی وجود نداشته و کسی نمی‌تواند به سبک دیجی‌کالا با او رقابت کند.
مسئول فروشگاه اینترنتی فعال در کشور بیان کرد: سامانه شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی فعال است. مردم برای شکایت می‌توانند با مراجعه به اتحادیه شکایت خود را از طریق پنل نماد ثبت کنند؛ اگر سایت مدنظر زیر نظر اتحادیه کسب‌وکارهای فضای مجازی فعالیت کند، به سادگی می‌توان از آن شکایت کرد و فرایند سخت و پیچیده‌ای ندارد.
او ادامه داد: برای جذب بیشتر مشتری باید خدماتی مانند ارسال رایگان جنس را ارائه داده تا فرد تشویق و ترغیب شود و از فروشگاه ما خرید کند؛ اگر چنین خدماتی را ارائه ندهیم و مشتری خود را جذب نکنیم توانایی خرید جنس‌های جدید و یا خرید کالا و انبار کردن آن‌ها را نخواهیم داشت، همچنین هزینه کافی برای ارائه خدمات ویژه به مشتری را نیز نمی‌توانیم تأمین کنیم.
منطق تأمین‌کننده: هرکسی نمی‌تواند با قیمت کالاها کنار بیاید کالا را نخرد!
در مصاحبه‌ای دیگر خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان به بررسی این موضوع از جانب تأمین‌کنندگان کالاهای مورد نیاز فروشگاه‌های اینترنتی پرداخت و با مسئول پاساژ ایران که یکی از تأمین‌کنندگان کلان کالاهای فروشگاه‌های اینترنتی است گفتگو کرد. این تأمین‌کننده در پاسخ به سؤال خبرنگار مبنی بر اینکه تعیین قیمت اجناس در فروشگاه‌های اینترنتی از سوی چه کسی صورت می‌گیرد اعلام کرد که این قیمت‌ها را خودشان تعیین می‌کنند.
او درباره علت تفاوت قیمت کالا در فروشگاه‌های اینترنتی مختلف توضیح داد: تفاوت قیمت در فروشگاه‌های اینترنتی بستگی به این دارد که هر فروشگاه چقدر خروجی و فروش داشته باشد؛ تأمین‌کننده، چون فروشنده است قیمت را تعیین می‌کند نه کسی دیگری.
این تامین‌کننده با اشاره به معیار قیمت‌گذاری بر روی اجناس عرضه شده در فروشگاه‌های اینترنتی بیان کرد: قیمت‌گذاری‌هایی که صورت می‌گیرد به درصد کمیسیون فروشگاه اینترنتی بستگی دارد؛ هرچه درصد کمیسیون فروشگاه بیشتر باشد قیمت جنس هم بیشتر اعلام می‌شود.
او ادامه داد: ما تأمین کننده هستیم؛ هر موقع بخواهیم قیمت را بالا برده و هر موقع بخواهیم قیمت را پایین می‌آوریم و در این راستا نیز قرار نیست شما قانع شوید!
مسئول پاساژ ایران با بیان اینکه هر بازار منطق منحصر به خود را دارد عنوان کرد: منطق بازار ما حکم می‌کند که اگر تعداد کالایی در فروشگاه کاهش یافت قیمت آن را افزایش دهیم و هر قیمتی بخواهیم روی کالا بگذاریم.
او در پاسخ به سؤال خبرنگار مبنی بر اینکه افرادی که توانایی خرید کالا با قیمت‌های بالا را ندارند چه باید بکنند؟ افزود: هر کسی نمی‌تواند کالای عرضه شده با قیمت اعلام شده را بخرد، خب نخرد!
این تأمین‌کننده فروشگاه اینترنتی درباره تأثیر شکایت از مجموعه‌اش توسط خریداران اظهار کرد: شکایت از فعالیت ما هیچ تأثیری در روند کاری‌مان ندارد، زیرا خریدار ما طبق توافق دو طرفه قراردادی را امضا کرده که نسبت به قیمت‌ها رضایت کامل دارد و شکایت در این زمینه هیچ تأثیری نخواهد داشت.
او سؤالات خبرنگار باشگاه خبرنگاران را نیمه تمام رها کرده و هنگام پرسش سؤال آخر به خبرنگار مهلت نداده و به تماس خود پایان داد.
رسیدگی اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی به شکایات مردم درباره گرانفروشی فروشگاه‌های اینترنتی
پس از این اتفاقات، مصاحبه‌ای با رضا الفت نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی انجام شد. الفت نسب در این مصاحبه گفت: اینکه برخی از کالاها با اختلاف دو برابری قیمت در بعضی از فروشگاه‌های اینترنتی به فروش می‌رسند فقط یک ادعاست؛ در صورتی که شکایت شود و این ادعا توسط اسناد اثبات شود، اتحادیه آن را پیگیری کرده و با متخلف قطعا برخورد خواهد شد.
او بیان کرد: یکی از مزایای فروشگاه‌های اینترنتی این است که مشتری می‌تواند به راحتی قیمت‌های فروشگاه‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کرده و قیمت بهتر را برگزیند.
عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی درباره نظارت روی فعالیت فروشگاه‌های اینترنتی بیان کرد: سازمان‌های مختلفی روی قیمت‌های اجناس فروشگاه‌های اینترنتی نظارت می‌کنند؛ بعضی از کالاهای اساسی قیمت‌های ثابت داشته که در تمام فروشگاه‌های اینترنتی این قیمت‌ها به صورت یکسان عرضه می‌شود، اما بعضی از کالاها که قیمت ثابت ندارند، قیمت‌های آن توسط افراد مشخص می‌شود و اگر تخلفی در این زمینه صورت بگیرد یا شکایتی اعلام شود، فاکتورهای خرید آن فروشگاه اینترنتی بررسی شده، سود متعارف و مالیات بر ارزش افزوده بر آن اضافه و در صورت تخلف به آن کسب‌وکار مجازی هشدار داده می‌شود. حتی در صورت نیاز کسب‌وکار به اداره تعزیرات معرفی می‌شود.
الفت نسب افزود: بیشترین نظارت بر روی فعالیت کسب و کار‌های مجازی از طرف سازمان تعزیرات حکومتی صورت می‌گیرد. اتحادیه کسب و کار‌های مجازی نیز در صورت شکایت از گرانفروشی کسب و کاری، آن را پیگیری می‌کند، امّا متولی اصلی آن، سازمان تعزیرات است؛ سازمان حمایت از حقوق مصرف کننده، وزارت صمت، مرکز اصناف و امور بازرگانی نیز از دیگر سازمان‌هایی هستند که بر این کسب و کار‌ها نظارت دارند.
او اظهار داشت: مشتری در صورت مشاهده موارد گرانفروشی باید شکایت خود را در سایت اتحادیه که لوگوی آن در صفحه اصلی سایت‌های فروش اینترنتی ثبت شده است، اعلام کرده تا اتحادیه بتواند به تخلف و شکایت‌ها رسیدگی کند. طبق اصل هشتم قانون نظام صنفی، در صورتی که هر صنفی مرتکب تخلف شود چه مجازی باشد و یا نباشد جریمه‌های خاصی متوجه او شده و با آن صنف برخورد خواهد شد.
عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کار‌های مجازی بیان کرد: فروشگاه‌های اینترنتی خودشان صاحب محصول نیستند بلکه یک نوع واسطه هستند که کالا را از بازار تهیه می‌کنند؛ ۹۰ درصد از کسب و کار‌های مجازی حکم واسطه‌گری را دارند در رقابت سنگینی هستند و در این اوضاع بازار و نوسان قیمت‌ها بعید است که بخواهند گرانفروشی انجام دهند، چون باعث از دست دادن مشتری و وارد شدن ضرر به فروشگاه می‌شود.